Τεχνητη Νοημοσυνη Εναντιον Συνειδητοτητας

Τεχνητη Νοημοσυνη Εναντιον Συνειδητοτητας: Είμαστε ίσως στην δεκαετία της δημιουργίας των Υπολογιστών που πλησιάζουν τον Ανθρώπινο Νου σε ισχύ, υπολογιστές που είναι ικανοί να πραγματοποιήσουν πολύπλοκους υπολογισμούς που μπορεί να εμπεριέχουν την προσομοίωση της λογικής και ακόμη και μία μικρή άποψη προσωπικότητας (εαυτόυ).

Τεχνητη Νοημοσυνη Εναντιον Συνειδητοτητας

Πρόκειται για μηχανές που θεωρούνται αυτόνομες και συνειδητές. Όταν αναλογιζόμαστε κάτι τέτοιο οι περισσότεροι έχουμε το Skynet της σειράς ταινιών Terminator στο πίσω μέρος του μυαλού μας, και συνήθως το ερώτημα που ξεπηδά είναι αν αυτές οι μηχανές θα αποφασίσουν τελικά πως αποτελούμε πρόβλημα και θα μας εξοντώσουν ή σκλαβώσουν.

Ο Ερευνητής  που μελετά την Τεχνητη Νοημοσυνη  (ΑΙ) Hugo de Garis προέβλεψε σχεδόν αποκαλυπτικά πως το ερώτημα «Πρέπει άραγε να κατασκευάσουμε τέτοιες μηχανές;» θα διχάσει τους ανθρώπους στο δεύτερο μισό του 21^ου Αιώνα έτσι ώστε να επιφέρει μία καταστροφική αντιπαράθεση που θα σκοτώσει δισεκατομμύρια. Η Αντιπαράθεση αυτή αποκαλείται από τον ίδιο : Πόλεμος Artilect (O Πόλεμος της Τεχνητής Νοημοσύνης).

Το παραπάνω ερώτημα όμως ίσως δεν είναι και το σωστό. Πρώτον δεν έχει ουσία να ρωτάμε κάτι τέτοιο. Ολόκληρη η ιστορία της σχέσης των ανθρώπων με την τεχνολογία καταδεικνύει πως αν υπάρχει η δυνατότητα να κατασκευάσουμε κάτι για να το χρησιμοποιήσουμε, τότε αυτό και θα γίνει (σε αρκετές περιπτώσεις ακόμη και μυστικά). Σε κάθε περίπτωση η ίδια τεχνολογική ανάπτυξη που ίσως απειλήσει κάποια στιγμή την Ανθρωπότητα θα μπορούσε να μας παρέχει τα εργαλεία για να προστατευτούμε ενάντια στην ίδια απειλή: Η Τεχνολογία αυτο-εξισσοροπεί τον εαυτό της, έχει τους ομοιοστατικούς μηχανισμούς  όπως κάθε τί άλλο.

Όμως προφανώς θα πρέπει να εισχωρήσουμε σε αυτό τον νέο κόσμο όπου θα εξελίσσεται η Τεχνητη Νοημοσυνη  προετοιμασμένοι. Για να πραγματοποιήσουμε κάτι τέτοιο θα πρέπει να ρωτήσουμε πιο θεμελιώδεις ερωτήσεις που σχετίζονται με το ανθρώπινο μυαλό και την συνειδητότητα: Συγκεκριμένα, πως, που αλλά κυρίως αν οι πτυχές – κλειδιά του Νου, όπως η Συνειδητότητα ή τα συναισθήματα μπορούν να ανέλθουν από τις υλικές δομές, να γίνουν τα ανθρωποκεντρικά κυκλώματα ή ο Οργανικός Νους. Αν κάθε ερώτηση που σχετίζεται με τους Υπολογιστές καταλήξει να μας διχάσει στο δεύτερο μισό του αιώνα, αυτό που οι Φιλόσοφοι αποκαλούν «το Δύσκολο Πρόβλημα», το πως η Συνειδητότητα παράγεται από τον Ανθρώπινο Νου ίσως είναι η απάντηση στον επερχόμενο διχασμό.

Έτσι αντί να ρωτήσουμε «Πρέπει άραγε να τις κατασκευάσουμε;» θα πρέπει να ετοιμαστούμε να απαντήσουμε μία πιό πιεστική ερώτηση που είναι η εξής: «Πρέπει να τις Πιστέψουμε;». Δηλαδή, πρέπει να πιστέψουμε τους Υπολογιστές που θα υποστηρίζουν πως είναι ή θα προσποιούνται πως είναι συνειδητοί, ή θα πρέπει να πιστέψουμε τους εφευρέτες τους όταν λένε πως η Συνειδητότητα δεν είναι τίποτε άλλο παρά υπολογισμοί που εκτελούνται από ένα μηχάνημα; Για αρκετούς που βρίσκονται έξω από την Επιστημονική Κοινότητα, δεν είναι αυταπόδεικτο το γεγονός πως ο Βιολογικός Υπολογιστής που βρίσκεται μέσα στο κεφάλι μας μπορεί να πραγματοποιήσει κάτι τέτοιο.

Το Δύσκολο Πρόβλημα

Ο Ανθρώπινος Νους είναι η πολυπλοκότερη φυσική δομή που είναι γνωστή, έχοντας κατά προσέγγιση περισσότερες πιθανές συναπτικές συνδέσεις από τα Άτομα που βρίσκονται στο Σύμπαν, και είναι ικανός να αποθηκεύσει άπειρες πληροφορίες. Για να δημιουργήσουμε μία ανθρωποειδή ή υπερανθρώπινη διάννοια σίγουρα θα απαιτεί εξαιρετική ισχύ για να προσεγγίσει την ισχύ του Εγκεφάλου, και οι Προφήτες της Μοναδικότητας επικεντρώνονται στο να λύσουν αυτή την δυσκολία (ίσως μέσα από την Κβαντική Μηχανική), δημιουργώντας μηχανές που θα προσεγγίζουν ένα ανθρωποειδές κατώφλι. Ποιό ακριβώς θα είναι αυτό το κατώφλι;

 Η «Νοημοσύνη» είναι ένας αχανής όρος που ενσωματώνει την δυνατότητα χειρισμού τεραστίων ποσοτήτων πληροφορίας αλλά και την δυνατότητα σκέψης,λογικής διαχείρισης και επίλυσης προβλημάτων, και συχνά το τελευταίο χαρακτηριστικό μπλοκάρει σε άλλα ανθρώπινα χαρακτηριστικά όπως είναι τα συναισθήματα, η συνειδητότητα, η ελεύθερη βούληση κ.ο.κ. Ακόμα και αυτά τα χαρακτηριστικά όμως δεν μπορούμε να τα αποσαφηνίσουμε στην πλήρη ύπαρξή τους. Η Συνειδητότητα είναι ένας όρος που περιλαμβάνει σχεδόν τα πάντα, αντικαθιστώντας τον Θεολογικό και Υπερφυσικό όρο «Ψυχή». Προτού μπορέσουμε να αξιολογήσουμε την Νοημοσύνη ή την Συνειδητότητα ενός Υπολογιστή, θα πρέπει να κατανοήσουμε για ποιό πράγμα μιλάμε όταν αναφερόμαστε στην δική μας Ανθρώπινη Συνειδητότητα.

Ένα σημείο για να ξεκινήσουμε αυτή την αναζήτηση για να κατανοήσουμε την Ανθρώπινη Συνειδητότητα είναι ίσως το εξαιρετικό βιβλίο του Michael Graziano με τίτλο «Consciousness and the Social Brain». Μαζί με άλλους Νευροεπιστήμονες, ο Graziano επιχειρεί με αυστηρά υλική και μηχανιστική οπτική και απορρίπτει την θέσει που αναφέρει πως υπάρχει κάτι το μυστηριώδες και δυσεπίλυτο σε σχέση με την Συνειδητότητα – Είναι ένα πρόβλημα που έχει λύση, και η απάντηση φαίνεται πως βρίσκεται στους νευρικούς υπολογισμούς. Όμως ενώ μερικοί Νευροεπιστήμονες επιτίθονται στο ερώτημα της Συνειδητότητας, τις τελευταίες δεκαετίες υποστηρίζουν πως η Συνειδητότητα είναι ένα είδος ψευδαίσθησης που δεν έχει καμία λειτουργικότητα, ή οτι είμαστε απλώς παρατηρητές της ζωής μας δίχως καμία πραγματική αυτονομία.

Ο Graziano έχει μία πιο θετική προσέγγιση στο ζήτημα. Υποστηρίζει πως η Συνειδητότητα είναι ένα είδος απλοποιημένου πνευματικού μοντέλου προσοχής και ακόμη πιο σημαντικά, της προσοχής με τους ανθρώπους που αλληλεπιδρούμε. Έχουμε στο μυαλό μας αυτό που αποκαλεί «Σχεδιάγραμμα Προσοχής» που μας βοηθά να αναγνωρίζουμε την μεταβολή, τις αλλαγές της προσοχής που είναι απαραίτητες για να αλληλεπιδράσουμε με τον πολύπλοκο κοινωνικό κόσμο.

Ένα τέτοιο σχεδιάγραμμα αναδεικνύει το γεγονός πως η «προσοχή» που παρατηρεί ο Νους είναι ένα είδος ουσίας ή ακτινοβολίας. Σε κάποιο επίπεδο αναλογιζόμαστε αυτή την διαδικασία ως ακτίνες που βγαίνουν από τα μάτια των άλλων όντων του κόσμου, δείχνοντας μας αυτό με το οποίο ασχολούνται εκείνη τη στιγμή. Αυτή η ακτινοβολία δεν υπάρχει στα αλήθεια, είναι απλά ένα είδος απαραίτητης ενέργειας που μας βοηθά να αναγνωρίσουμε την πολύπλοκη επικεντρωμένη συναίσθηση των άλλων αλλά και του εαυτού μας. Η Αρχαιότερη, Μεταφυσική και καθημερινή κατανόηση της Συνειδητότητας ως κάτι που ίσως εντοπίζεται μέσα στο κεφάλι μας αντικατοπτρίζει μία εναλλακτική εκδοχή της ίδιας διαδικασίας.

Η Φιλοσοφική θέση που αναφέρεται στην Συνειδητότητα ονομάζεται Μυστηριανισμός. Οι Μυστηριανιστές δεν πιστεύουν πως η Συνειδητότητα μπορεί να περιοριστεί ή να εξηγηθεί με εγκεφαλικές διαδικασίες. Ακόμα και αν συγκεκριμένοι τομείς της Συνειδητότητας, όπως η αίσθηση του Εαυτού ή η καταγραφή της προσοχής που αναφέρει ο Graziano μπορούν να εξηγηθούν ως διεργασιες υπολογισμών του Εγκεφαλικού Φλοιού, δεν εξηγείται το βασικό φαινομενολογικός γεγονός της Συναίσθησης, της αίσθησης της Ύπαρξης.

Μυστηριανισμός & Συναίσθηση

Αν και αρκετοί Συγγραφείς μπερδέυουν την Συναίσθηση με την Συνειδητότητα και την Αυτοεπίγνωση, η Συναίσθηση μία ευρύτερη και βασικότερη αξία του Νου, που βρίσκεται καί στα ζώα πέρα από τους ανθρώπους. Μερικά ανώτερα Θηλαστικά, Κητοειδή και Πτηνά κατέχουν αυτεπίγνωση και είναι ικανά να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους μπροστά σε ένα καθρέπτη, αλλά ακόμη και τα ζώα που δεν κατέχουν αυτή την ικανότητα φαίνεται πως βιώνουν τον εαυτό τους συναισθητικά.

Ενώ είναι σχετικά εύκολο για τους περισσότερους ανθρώπουν να συσχετίσουν την Συναίσθηση με τα ζώα, δεν μπορούμε ως τώρα να το συσχετίσουμε με τις Μηχανικές συσκευές, και η ιδέα πως οι Υπολογιστές – Μηχανές μπορούν να νιώσουν ή να βιώσουν όσα βιώνουμε εμείς είναι μία έννοια πιο προβληματική από εκείνη που αναφέρει πως οι Μηχανές διαθέτουν «Ανώτερες» Υπολογιστικές λειτουργίες όπως η Αυτοεπίγνωση.

Απο την στιγμή που οι Συνειδητές σκέψεις βιώνονται, οι Μυστηριανιστές πιστεύουν πως οι ανώτερες ανθρώπινες δυνατότητες είναι «εγκατεστημένες» στον τομέα της Συναίσθησης. Και εδώ βρίσκεται το καίριο ζήτημα του «Δύσκολου Προβλήματος»: Δεν υπάρχει περίπτωση να απορρέει η Συναίσθηση καθαρά από τις εγκεφαλικές διεργασίες. Φαίνεται πως η Συναίσθηση είναι το αποτέλεσμα εκατομμυρίων κυτταρικών γεγονότων του Νου, με τον ίδιο τρόπο που η εικόνα σχηματίζεται στην τηλεόραση από άπειρα μικροσκοπικά pixels. Αν όμως αυτές οι μικροσκοπικές κυτταρικές αλληλεπιδράσεις βιώνονται μέσω των συναισθημάτων, τότε αυτά τα συναισθήματα ίσως να μπορέσουν να υπάρξουν και σε μη ζωντανά αντικείμενα, καθώς η αρχή αυτή θεωρεί πως δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε μία ηλεκτρική εκπυρσοκρότηση ενός νευρώνα και μίας ίδιας σε μία Μηχανή.

Αν η Συναίσθηση είναι μία παράξενη ιδιότητα με την μορφή ενός μοτίβου ηλεκτρικών ή χημικών αλληλεπιδράσεων, τότε τι είναι αυτό που κάνει την ιδιότητα αυτή να ξεχωρίζει στο Σύμπαν; Γιατί υπάρχει η Συνειδητότητα σε οτιδήποτε στον Κόσμο; Το να λέμε οτι η Συνειδητότητα είναι απλά μία ψευδαίσθηση διπλασιάζει το πρόβλημα: το ίδιο το γεγονός πως είμαστε σε επίγνωση γενικώς είναι το ζήτημα που θα πρέπει να μας απασχολεί, και το πρόβλημα δεν είναι η ψευδαίσθηση, μα ούτε και υπάρχει κάποια προφανής εξήγηση. Είναι η σιωπηλή και αυτόματη απόδειξη πως όντως η Συνειδητότητα ενυπάρχει μέσα μας.

Το ερώτημα της Συνειδητότητας δεν είναι τίποτε άλλο παρά η παραλλαγή του Βασικότερου Φιλοσοφικού Ερωτήματος: Γιατί υπάρχει κάτι και όχι τίποτα..;

Τέλος 1^ου Μέρους | Πηγή Άρθρου