Μουσική των Ουράνιων Σφαιρών: Η ίδρυση της Πυθαγόρειας Σχολής έγινε γύρω στο 520 π.Χ. στον Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας, στην είσοδο της οποίας οι Πυθαγόρειοι είχαν χαράξει το ρητό: «ΜΗΔΕΙΣ ΑΓΕΩΜΕΤΡΗΤΟΣ ΕΙΣΗΤΩ», δηλαδή δεν μπορεί να είναι κάποιος μέλος της Ακαδημίας εάν δεν γνωρίζει Γεωμετρία.
Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος 580– 496 π.Χ. υπήρξε σημαντικός Έλληνας φιλόσοφος, μαθηματικός, γεωμέτρης, θεωρητικός της μουσικής και ιδρυτής της Πυθαγόρειας σχολής. Το όνομα Πυθαγόρας, του το έδωσαν οι γονείς του προς τιμήν της Πυθίας που προφήτευσε την γέννηση του.
Οι φιλοσοφικές θέσεις των Πυθαγόρειων έχουν βάση στα Μαθηματικά,-Πυθαγόρειο Θεώρημα (α2=β2+γ2) , Πυθαγόρειος Πίνακας (προπαίδεια)-την Μουσική, την Αρμονία και την Αισθητική.
μεταρσίαις τοῦ κόσμου συμφωνίαις
-Το Σύμπαν έχει αρμονική δομή -ευταξία- για αυτό του έδωσαν την ονομασία Κόσμος που θα πει τάξη, άρα το σχήμα του θα είναι κανονικό και αρμονικό δηλαδή σφαιρικό!
-Η Μουσική των Ουράνιων Σφαιρών (πλανητών).Οι πλανήτες καθώς περιστρέφονται παράγουν διάφορους μουσικούς ήχους, μια συμφωνία που δεν ακούμε διότι ηχεί συνεχώς, μεταρσίαις-υπερκόσμιες- του Κόσμου συμφωνίαις.
-Η Αρμονία βασίζεται σε μια μαθηματική σχέση των μερών, εξαρτάται από τον αριθμό, το μέτρο και την αναλογία. ( ένωση πολλών μικτών στοιχείων και η συμφωνία μεταξύ διαφωνούντων Φιλόλαος μέσα 5ου αιώνα π.Χ.) Το ωραίο ως ιδιότητα του ορατού κόσμου αναλύεται σε αρμονία και συμμετρία.
-Οι ψυχές είναι ανάλογες των σωμάτων, τέλειες ψυχές είναι εκείνες που είναι αρμονικά δομημένες. Η ψυχή είναι φυλακισμένη από τα αμαρτήματα και για να επέλθει εξαγνισμός-κάθαρση-απελευθέρωση χρειάζεται η ψυχαγωγία(αγωγή της ψυχής) μέσω της μουσικής και του χορού.(Ορφικά Μυστήρια) Οι ρυθμοί είναι ομοιώματα της ψυχής, σημάδια ή εκφράσεις του χαρακτήρα.
-Η Μουσική είναι μια εξαιρετική τέχνη, ένα ιδιαίτερο δώρο των θεών. Κάθε μουσικό είδος είναι ένα έργο θεϊκό, άρα οι Μούσες είναι οι Θεές, πατέρας τους ο Δίας, μητέρα η Μνημοσύνη ,αρχηγός τους ο Απόλλωνας και ολόκληρη η ποιητική υμνητική.
-Η Μουσική είναι η ομόνοια των πραγμάτων,-ψυχή-σώμα-οίκος-πόλη, όλα συνδέονται και εναρμονίζονται. Άρα η Αρμονία της ψυχής- Αρμονία Ήχων-Σύμπαντος αποτελούν την ιερά τετρακτύν. Ο αριθμός όμως τέσσερα στην εποχή τού Πυθαγόρα παριστάνονταν με το τέταρτο κατά σειρά γράμμα τής Ελληνικής αλφαβήτου, το Δέλτα (Δ). Συνεπώς η Τετρακτύς εκφράζεται στους αδαείς και αμυήτους μέ τό Δ καί συμβολίζεται μ’ ένα γεωμετρικό τρίγωνο πού όπως θά πούμε παρακάτω, είναι ισόπλευρο. Η Τετρακτύς, κατά τόν Πορφύριο (233 μ.Χ.), είναι τό άθροισμα τών τεσσάρων πρώτων αριθμών (1+2+3+4=10). Ήταν δηλαδή η δεκάδα, πού σύμφωνα μέ τήν Πυθαγόρεια άποψη τού Ιερατικού κώδικα (όλοι οι αριθμοί αθροιζόμενοι, ανάγονται σέ μονοψήφιους), ισοδυναμεί μέ τό ΕΝ ή τή Μονάδα.
Το άθροισμα των αριθμών 1+2+3+4=10 έχει σαν αποτέλεσμα το δέκα, ο οποίος είναι για τους Πυθαγόρειους ιερός αριθμός. Παριστάνεται με ψηφίδες διατεταγμένες σε ένα ισοσκελές τρίγωνο.
-1+2+3+4=10=(1+0)=1
ΕΝ+ΔΥΟ+ΤΡΙΑ+ΤΕΣΣΑΡΑ=55+474+411+807=1747=(1+7+4+7)=19=(1+9)=10=(1+0)= 1
1+5+6+7=19=(1+9)=10=(1+0)=1
ΕΝ+ΠΕΝΤΕ+ΕΞ+ΕΠΤΑ=55+440+65+386=946=(9+4+6)=19=(1+9)=10=(1+0)= 1
7+8+9+4=28-(2+8)=10=(1+0)=1
ΕΠΤΑ+ΟΚΤΩ+ΕΝΝΕΑ+ΤΕΣΣΑΡΑ=386+1190+111+807=2494=(2+4+9+4)=19=(1+9)=10=(1+0)= 1.
Οι βασικές γραμμές διδασκαλίας του για τους αριθμούς, ειδικά για τους πρώτους δέκα από αυτούς, είναι:
Η Μονάδα αντιστοιχούσε με το πνεύμα, τον αιθέρα, την ενέργεια, τη δύναμη από τη οποία γίνεται το παν.
Η δυάδα είναι η ύλη που αποτελείται από νερό και γη.
Η τριάδα είναι ο Χρόνος σαν θεότητα, δηλαδή το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.
Η τετράδα είναι ο Χώρος, η τάξη του Κόσμου.
Η Τετρακτύς είναι η πηγή της Δημιουργίας. Σε αυτήν ορκιζόταν οι Πυθαγόρειοι. Είναι το άθροισμα των αριθμών 1, 2, 3, 4.
Η τετράδα σημειώνει ακόμα τα “κοσμικά σώματα” των τεσσάρων στοιχείων από τα οποία συντάχθηκε το Κοσμικό Σύμπαν, το τετράεδρο, το οκτάεδρο, το εικοσάεδρο και τον κύβο. Η πεντάδα συμβολίζει τα πέντε στοιχεία από τα οποία σύγκειται ο Κόσμος, δηλαδή τη γη, το νερό, τον αέρα, τη φωτιά και τον αιθέρα. Τα πέντε αντίστοιχα πολύεδρα που συμβολίζουν τα παραπάνω στοιχεία είναι κύβος, εικοσάεδρο, οκτάεδρο, τετράεδρο, δωδεκάεδρο.
Η εξάδα συμβολίζει τα έξι είδη εμψύχων όντων. Τους θεούς, τους δαίμονες, τους ήρωες, τους ανθρώπους, τα ζώα και τα φυτά. Είναι Ιερός αριθμός και ονομάζεται Γάμος γιατί εκτός του ότι συνδέεται με τις μετεμψυχώσεις (είναι η πλευρά του ψυχογονικού κύβου), είναι τέλειος αριθμός, δηλαδή το άθροισμα των μερών του δίνει πάλι το 6. 6/6=1, 6/3=2, 6/2=3, 1+3+2=6. Είναι το εμβαδόν ορθογωνίου τριγώνου με πλευρά την Ιερή Τριάδα, 3,4,5.Η επτάδα παριστάνει τους επτά πλανήτες του Ηλιακού συστήματός μας και το νόμο εξέλιξης. Είναι Ιερός αριθμός και σημειώνει τις φάσεις της Σελήνης. Θεωρείται παρθένος, αμήτορας, ηγεμόνας, άρχοντας όλων, ένα θεό, “αεί όντα”, επτάφωτο, επτάψυχο, επτάπατο (πολύ εχέμυθο). Τον αφιέρωσαν στην έκφραση εκείνη του Ενός που αποκαλείται “Η Θεά Αθηνά” της οποίας κύριος αριθμός είναι το 92, που σημειώνει τα 92 στοιχεία της ύλης.Η οκτάδα υποδηλώνει τις οκτώ ουράνιες και τους οκτώ φθόγγους της μουσικής κλίμακας, δηλαδή την Αρμονία του Κόσμου.Η εννεάδα δείχνει του εννέα κοσμικούς χώρους του Στερεώματος. Η δεκάδα είναι αυτό καθ’ εαυτό το Σύμπαν.
-Η Μουσική για τους Πυθαγόρειους αποτελεί τη Θεωρία των Λόγων 4:1 3:2 4:3 2:1, Κύβος ή Γεωμετρική Αρμονία. Η Μαθηματική επιστήμη αποτελείται από 4 μέρη: Την Αριθμητική, την Γεωμετρία, την Μουσική και την Αστρονομία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην αρχαία Ελλάδα ο πραγματικά μορφωμένος άνθρωπος είχε Μουσική Παιδεία και γνώριζε την χρήση ενός μουσικού οργάνου. Κατά την τελετή μύησης των Πυθαγόρειων, οι νεοφερμένοι έδιναν όρκο στην ιερά τετρακτύν. “ΟΥ ΜΑ ΤΟΝ ΑΜΕΤΕΡΑ ΓΕΝΕΑ ΠΑΡΑΔΟΝΤΑ ΤΕΤΡΑΚΤΥΝ ΠΑΓΑΝ ΑΕΝΑΟΥ ΦΥΣΙΟΣ ΡΙΖΩΜΑΤΑ ΕΧΟΥΣΑΝ”.
Η κοινότητα στεγαζόταν σε ένα μεγάλο οίκημα, το Ομακοείον, όπου ο Πυθαγόρας δίδασκε τους μαθητές του και των δυο φύλων. Η διδασκαλία γινόταν με προφορικό τρόπο και οι προϋποθέσεις για την είσοδο των μαθητών ήταν αυστηρές. Ο μαθητής έπρεπε να υιοθετήσει έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο ζωής, να ασκηθεί στην εγκράτεια, να τηρεί απόλυτη σιωπή για κάποια έτη, να απέχει από συγκεκριμένες τροφές και να κάνει καθαρμούς.
Διάδοχος του Πυθαγόρα έγινε ο Αρισταίος ο Κροτωνιάτης που κατείχε αρίστως την διδασκαλία. Άλλοι επιφανείς Πυθαγόρειοι ήταν ο Φιλόλαος από το Μεταπόντιο και ο Αρχύτας ο Ταραντίνος. Μέσω του Φιλολάου κάποια συγγράμματα των μεταγενέστερων Πυθαγορείων παρεδόθησαν στον Δίωνα, μαθητή του Πλάτωνος με αποτέλεσμα την γόνιμη συνέχεια του Πυθαγορισμού μέσω της Πλατωνικής Ακαδημίας. Οι γνώσεις μας για τους Πυθαγόρειους, όπως και για τον ίδιο τον Πυθαγόρα, αντλούνται αποκλειστικά από έργα μεταγενέστερων συγγραφέων, στους οποίους περιλαμβάνονται και οι λεγόμενοι »Νεοπυθαγόρειοι».
Πηγές:
Η Αισθητική των Αρχαίων Ελλήνων, Επιμέλεια Αλέξιος Πέτρου, Εκδόσεις Ζήτρος, Αθήνα 2015
Πυθαγόρειες Αναλογικότητες ή Αναλογίες ή Μεσότητες: Οι γεννήτορες της αρχαίας Ελληνικής Μουσικής. Χαράλαμπος Σπυρίδης pdf
http://greekworldhistory.blogspot.gr/2014/08/blog-post_25.html
http://thesecretrealtruth.blogspot.com/2015/01/blog-post_705.html
http://enneaetifotos.blogspot.gr/2011/06/blog-post_2269.html
