Τι συμβολίζει το περίφημο χέρι χάμσα, που αλλιώς ονομάζεται και Χέρι της Φατιμά; Ποιές είναι οι πνευματικές του ιδιότητες;
Το χέρι της Φατιμά
Μπορεί να μην είναι ευρέως γνωστό ως προς την σημασία του, ωστόσο φέτος το καλοκαίρι σίγουρα έγινε πολύ γνωστό μιας και υπήρχε σε μπλούζες, σκουλαρίκια, βραχιολάκια ενώ έγινε πολύ της μόδας και ως τατού. Ναι, μιλάμε για το χέρι της Φατιμά. Παρακάτω θα δούμε τι ακριβώς πρεσβεύει το συγκεκριμένο σύμβολο.
Αρχαϊκό σύμβολο
Το χέρι της Φατιμά έχει πολλές ονομασίες, ανάλογα την γεωγραφική περιοχή και τον εκάστοτε πολιτισμό. Αν και έγινε δάνειο από τις αβρααμικές θρησκείες, προϋπήρχε αυτών τόσο στη Μέση Ανατολή, όσο και στον αφρικανικό κόσμο.
Η πρώιμη μορφή του εντοπίζεται στην Μεσοποταμία (σημερινό Ιράκ) και αποτελεί φυλαχτό της Ιστάρ/ Ινάνα. Παράλληλα συναντάται και σε απεικονίσεις του Βούδα ξανά ως σύμβολο προστασίας.
Αίγυπτος
Όσον αφορά τον αιγυπτιακό κόσμο, το σύμβολο αυτό συνδέεται με το Mano Pantea γνωστό ως Χέρι όλων των Θεών. Τα δύο δάχτυλα αντιπροσωπεύουν την Ίσιδα και τον Όσιρι, ενώ ο αντίχειρας το παιδί τους τον Ώρο. Λόγω αυτού μάλιστα, αρκετοί είναι που συνδέουν την Χάμσα με το Μάτι του Ώρου, ακόμα ένα πολύ δυνατό αιγυπτιακό σύμβολο.
Αβρααμικές θρησκείες
Το ανοιχτό χεράκι με το μάτι στη μέση της παλάμης ονομάζεται Χάμσα, στα αραβικά σημαίνει ακριβώς πέντε δάκτυλα.
Στο Ισλάμ συναντάται με την πιο γνωστή του ονομασία «Χέρι της Φατιμά» εις τιμή της κόρης του Μωάμεθ. Ονομάζεται επίσης «Καφ» λόγω της ανοιχτής παλάμης. Το πέντε συμβολίζει του Πέντε Στύλους Τήρησης του Ισλάμ. Παρόμοια με τον αιγυπτιακό συμβολισμό, ο αντίχειρας συμβολίζει τον Μωάμεθ, ο δείκτης και ο μέσος την Φατιμά και τον σύζυγο της αντίστοιχα, ενώ τα δύο τελευταία δάχτυλα τους δυο γιούς της.
Στον Ιουδαϊσμό αποκαλείται «Χέρι της Μύριαμ» της αδελφής του Μωϋσή με παρόμοιο συμβολισμό των πέντε δακτύλων.
Τέλος, για τον Χριστιανισμό αναγνωρίζεται ως «Χέρι της Παναγίας».
Σε κάθε του μορφή ωστόσο το σύμβολο έχει την ίδια ισχύ. Είναι ένα πανίσχυρο φυλαχτό από κάθε αρνητική ενέργεια. Το σύμβολο με τα δάχτυλα ανοιχτά αποκρούει κάθε κακό, ενώ με τα δάχτυλα κλειστά φέρνει καλοτυχία.
Σήμερα
Δεν είναι δύσκολο να συνδέσουμε όλα τα παραπάνω με αυτό που λέγαμε ως παιδιά «σου κάνω καθρεφτάκι». Το καθρεφτάκι που δείχναμε ήταν ακριβώς αυτό. Σηκώναμε το χέρι μας και φέρναμε την παλάμη μας με κλειστά δάχτυλα μπροστά από αυτόν που μας κορόιδευε ή μας κακολογούσε.
Η παράδοση πανάρχαια, πράτταμε κάτι ασυναίσθητα χωρίς κάποιος από μας να γνωρίζει το γιατί. Ήταν οι γιαγιάδες μας, το ακούγαμε ως μικρά κάπου? Η αλήθεια είναι ότι δεν θυμάμαι καθόλου, παρόλο που ξέρω πως το έκανα πάρα πολλές φορές.
Η γυναικεία φύση
Το σύμβολο αυτό εμπεριέχει και την γυναικεία φύση. Μη ξεχνάμε ότι το αρχέτυπο του δημιουργήθηκε σε μια περίοδο που η θηλυκή φύση και ενέργεια όχι μόνο δεν είχαν δαιμονοποιηθεί, αλλά λατρεύονταν ως θεία. Το χέρι της γυναίκας σε όλες της μητριαρχικές θρησκείες συμβολίζει ακριβώς την προσοχή, την φροντίδα, την προστασία. Είναι το μητρικό χάδι, η μητρική στοργή, η μητρική προστασία από κάθε τι κακό, γιατί η μαμά αυτό κάνει’ προστατεύει τα παιδιά της από κάθε κακό.
Έτσι ξεκινώντας από την Ιστάρ, το σύμβολο αυτό πήρε αυτήν την έννοια, η οποία έμεινε τόσο δυνατή ακόμα και στις μετέπειτα ανδροκρατούμενες θρησκείες όπως π.χ το Ισλάμ. Παρόλο που η θέση της γυναίκας είναι πολύ υποδεέστερη στο Ισλάμ, το χεράκι της Φατιμά τιμάται και θεωρείται ίσως από τα πιο ισχυρά φυλαχτά ακόμα και σήμερα. Παρόλο που είναι γυναικείο, παρόλο που εκφράζει το γυναικείο φύλο.
