O John Carpenter είναι μία μοναδική περίπτωση ανάμεσα στους Αμερικανούς Δημιουργούς ταινιών, και αυτό γιατί οι ταινίες του αν και πάρα πολύ δημοφιλείς, παραμένουν υπερβολικά υποτιμημένες.
Ο ίδιος αναγνωρίζεται από τους κύκλους τους ως ευφυής, όμως ίσως είναι ακόμη καλύτερος από όσο νομίζουν εκείνοι που κριτικάρουν τον τρόπο με τον οποίο αποτυπώνει τον τρόμο και την αγωνία. Σχεδόν όλοι οι λάτρεις του είδους αναγνωρίζουν το γεγονός πως σκηνοθέτησε δύο από τις μεγαλύτερες ταινίες τρόμου, το Halloween και το the Thing, αν και η δεύτερη ταινία θεωρήθηκε ως εμπορική αποτυχία την χρονιά που εμφανίστηκε στις οθόνες.
Όταν σκηνοθέτησε το κλασικό πλέον Halloween το μακρινό 1978 με ένα πενιχρό μπάτζετ, απέδειξε σε όλους πως τα πάντα είναι πιθανά. Εξοπλισμένος μονάχα με το ταλέντο του αλλά και το πάθος για την σκηνοθεσία κατόρθωσε να βγάλει τον καλύτερο εαυτό του , δημιουργώντας ταινίες δυνατές που «γέννησαν» ένα ιδιαίτερο υπόείδος που πλέον θεωρείται αξιοσημείωτο ανάμεσα στις κατηγορίες ταινιών Τρόμου και Sci – Fi. Πηγαίνοντας αντίθετα στο ρεύμα των ταινιών υψηλού κόστους, κατάφερε να αντισταθμίσει αυτή την οικονομική έλλειψη με την χρήση της προσωπικής του φαντασίας. Έγραφε μόνος του την μουσική και ολοκλήρωνε τα γυρίσματά των ταινιών σε σύντομο χρονικό διάστημα, καταφέρνοντας ωστόσο να παρουσιάζει σε όλο της το εύρος την δυνατότητά του να δημιουργεί εντάσεις, να ανεβάζει την αγωνία, και να διεγείρει τον φόβο που παράγεται μέσα από φτηνές εικόνες βίας, αίματος, αλλά και μεταφυσικού τρόμου.
Ο Μεταφυσικός τρόμος του John Carpenter
Πως αντιμετωπίζει ο ίδιος όμως τον τρόμο; Όπως έχει αναφέρει χαρακτηριστικά: « Αυτό που με τρομάζει, είναι αυτό που τρομάζει και εσένα. Όλοι φοβόμαστε τα ίδια πράγματα. Για αυτό ο τρόμος είναι ένα πανίσχυρο είδος.»
Μέσα στις ταινίες του μπορούμε να αναγνωρίσουμε κλασικά αλλά πάντοτε τρομερά μοτίβα μεταφυσικού τρόμου: Στο The Fog η παράξενη ομίχλη μεταφέρει μαζί της και τα φαντάσματα των θαλασσινών που πέθαναν σε ναυάγιο 100 χρόνια πριν. Στην Τριλογία «Αποκάλυψη» όπως την ονομάζει ο ίδιος και που αποτελείται από το The Thing, το the Prince of Darkness και το In the Mouth of Madness, o Carpenter μας αποκαλύπτει τον υποχθόνιο εξωανθρώπινο φόβο που πηγάζει από τα διηγήματα του άρχοντα του Τρόμου Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ, παρουσιάζοντας παρασιτικές εξωγήινες οντότητες που εξομοιώνουν άλλους οργανισμούς και παίρνουν την μορφή των ανθρώπων σκορπίζοντας την παράνοια, παράξενους κύλινδρους που
περιέχουν την ζοφερή υπόσταση κάποιου σατανικού Θεού που κατοικεί στην διάσταση της Αντι-ύλης και στοιχειώνει τα όνειρά τους με εικόνες από το μέλλον, και παράξενες νουβέλες που επιφέρουν την τρέλα μόλις ολοκληρώσεις το διάβασμά τους… Δεν παραλείπει βέβαια να αποτυπώσει και τον πραγματικό φόβο της καθημερινότητας που σκορπίζει το παρανοικό μυαλό ενός μανιακού δολοφόνου που παραμονεύει για να σφαγίασει με το κουζινομάχαιρό του, ή ακόμα και μέσα από τις σκηνές αγωνίας που περιέχονται στα action thriller του. Όμως οι ταινίες του Carpenter συχνά παρουσιάζουν και υπαρξιακά ερωτήματα και κρυμμένες αλήθειες που ίσως και να βοηθούν τον θεατή να αμφισβητήσει την πραγματικότητα γύρω του.
Κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει τα προνοητικά στοιχεία που εμπεριείχε το σχεδόν σατιρικό Sci-Fi Αριστούργημά του με τίτλο « They Live», μία ταινία που στοχεύει και παρουσιάζει τα σαθρά πλαίσια του καπιταλισμού και που πλέον,αν αναλογιστούμε την σύγχρονη κοινωνία και τον τρόπο ζωής της παύει να φαίνεται τόσο εξωπραγματική και υπερβολική στα μάτια του θεατή.
Το Ζουν ανάμεσά μας που δημιουργήθηκε το 1988 είναι μία cult ταινία που αποκαλύπτει την κρυμμένη αλήθεια ενός Καταναλωτικού κόσμου, που δεκαετίες αργότερα επιβεβαιώνονται με τον πλέον άχαρο τρόπο. Ο Ήρωας, ένας άνθρωπος της εργατικής τάξης που παλεύει να βρει εργασία σε ένα καταναλωτικό Los Angeles ανακαλύπτει ένα «ειδικό» ζευγάρι γυαλιών ηλίου, μέσα από το οποίο του αποκαλύπτεται η εξωγήινη φύση των Γιάπηδων κάτοικων της πόλης. H ταινία, που βασίστηκε στην σύντομη ιστορία του Ray Nelson με τίτλο «Eight O’Clock in the morning» απεικονίζει τα χαρακτηριστικά που υιοθέτησαν αρκετές ταινίες μετά από εκείνη του Carpenter, δηλαδή την υποδούλωση που επιφέρει ο έλεγχος του ανθρώπινου Νου μέσα από τις διαφημιστικές καμπάνιες, μετατρέποντας τον καθημερινό άνθρωπο σε ένα χρηματολάγνο ζόμπι, ικανό να πράξει τα πάντα για να ανέλθει στην κλίμακα των αστικών τάξεων. Πρόκειται για ένα αυτούσιο θρίλερ, που προσπαθεί να επαναπρογραμματίσει το κοινό αλλά και να το στρέψει ενάντια στον άκρατο καταναλωτισμό. Αν και κάθε τι που παρακολουθούμε σε μία κινηματογραφική αίθουσα ασυνείδητα μας ζητά σε ένα βαθμό να δούμε τον κόσμο με τον τρόπο που μας παρουσιάζει, το they live μας προτρέπει να τον δούμε με μία τελείως διαφορετική οπτική αποκαλύπτοντας τα κρυμμένα μηνύματα στις πινακίδες που μέσα από τα γυαλιά εμφανίζουν τις εντολές: Κατανάλωσε, Υπάκουσε, Παντρέψου, το Χρήμα είναι ο Θεός σου. Είναι σαφές πως ο στόχος του Carpenter ήταν ο τομέας της διαφήμισης αλλά και το lifestyle που προωθεί συστηματικά η τηλεόραση, τα μέσα ενημέρωσης , οι πολυεθνικές & διαφημιστικές εταιρίες.
Ο Carpenter που διαθέτει τις ικανότητες να εξιτάρει τους θεατές σχεδόν με τον ίδιο τρόπο που το έκανε ο Χίτσκοκ κατάφερε να αγγίξει θεμελιώδεις αλήθειες της ανθρώπινης φύσης. Μέσα από τις φθηνού κόστους ταινίες του απευθύνει στο κοινό βαθιά φιλοσοφικά ερωτήματα. Ποιά είναι η φύση του κακού και πως ανταποκρίνεται ο άνθρωπος σε αυτό χωρίς να γίνεται ο ίδιος πηγή του κακού; Ποιές πολιτικές, πνευματικές και διαπροσωπικές δομές χρειαζόμαστε για να διατηρήσουμε την ατομικότητά μας σε μία καταναλωτική κοινωνία που βυθίζει ολοένα και περισσότερο τον κόσμο στην πολιτισμική κρίση;
Μας αποκαλύπτει αυτά τα ερωτήματα χρησιμοποιώντας τα χαρακτηριστικά στοιχεία του τρόμου, αλλά και της αμφισβήτησης της ίδιας της εδραιωμένης πραγματικότητας που προωθεί ο σύγχρονος δυτικός πολιτισμός, δίνοντάς μας την ευκαιρία να σκεφτούμε τι μπορεί να μας τρομάξει περισσότερο: Η Εμφάνιση ενός παρανοικού δολοφόνου; Οι εξωανθρώπινες δαιμονικές οντότητες; Ή η χειραγώγηση από τα «ανώτερα» στρώματα της κοινωνίας μας;
Εισχωρόντας στο έργο του Carpenter διαπιστώνουμε πως οι ταμπέλες που δημιουργήθηκαν για να κατηγοριοποιούν τους ανθρώπους είναι ένα στοιχείο που θα πρέπει να αποτινάξουμε για να ζήσουμε απελευθερωμένοι και χωρίς περιορισμούς. Όπως εκείνος αποποιήθηκε τις χολιγουντιανές νόρμες για να δημιουργήσει μέσα από το δικό του όραμα τις ταινίες του, που αν και λοιδορήθηκαν χρόνια μετά αναγνωρίζονται ως κλασικές ταινίες τρόμου, έτσι και εμείς ίσως να εμπνευστούμε δημιουργώντας το δικό μας μονοπάτι, δίχως να αναζητάμε απαραίτητα την ευρεία αποδοχή. Γιατί η δημιουργική διαδικασία αποδεικνύει πως τα εμπόδια που βρίσκονται στον δρόμο μας πρέπει να ξεπεραστούν χωρίς να ανακόπτουν την πορεία μας προς την εξέλιξη.
