Σύμβολα του Τάο, Κενό και Δημιουργία

Taijitu Symbol / Yin – Yang / Hunab Ku

Όλοι οι πολιτισμοί χρησιμοποίησαν σύμβολα κατά την διάρκεια ύπαρξής τους. Τα σύμβολα είναι έννοιες ή ολόκληρα φιλοσοφικά κινήματα χωρίς την έκταση των λέξεων για να περιγραφούν. Για το λόγο αυτό, τα σύμβολα απο μόνα τους εμπεριέχουν όλη την δύναμη, όλη την ενέργεια που κρύβουν πίσω τους το νόημα ή τις περισσότερες φορές το εύρος των νοημάτων. Έτσι τα σύμβολα χρησιμοποιηθήκανε εκτενώς, ως συντομογραφία από την μία, ως μέσο δύναμης από την άλλη.

Ένα τέτοιο πολύ δυνατό σύμβολο είναι αυτό που έχει γίνει γνωστό στη Δύση ως Γιν-Γιανγκ. Ωστόσο δεν είναι μόνο αυτό.

Taijitu

Το ταϊζιτου είναι σύμβολο ή καλύτερα μια σύνθεση διαγραμμάτων και κατέχει εξέχουσα θέση μιας και στην κινεζική φιλοσοφία αναπαριστά το Taiji, μια έννοια που στην κοσμολογία του ταοϊσμού καθιστά την Ανώτατη και Τελική κατάσταση από την οποία προέρχονται άπειρες δυνατότητες και ενδεχόμενα. Το taijitu ως σύμβολο προάγει πρώτα την ενότητα-τίποτα από την οποία παράγεται η δυαδικότητα, το γνωστό σε μας γιν-γιανγκ.

Έτσι, το taijitu, ως σύμβολο συνδέεται και με το αρχαϊκό Wuji, σύμβολο του απείρου κατά την περίοδο 476-221 ΠΚΕ και θεωρείται κλασικό σύμβολο του Ταοϊσμού. Εν τέλει, το wuji κατέληξε να χρησιμοποιείται ως προγενέστερο του taiji, το πρώτο διάγραμμα του taijitu κατά τη Δυναστεία των Σονγκ περί 960-1279 ΚΕ όποτε και χρησιμοποιήθηκε στη Νεο-Κουμφουκιανιστική κοσμολογία και να εκφράζει την κατάσταση πριν την δυαδικότητα.

Για να συνεχίσουμε πρέπει λίγο να καταλάβουμε την έννοια του Wuji.

Wuji, «η ενέργεια του τίποτα»

Κατά λεξή το Wuji σημαίνει αυτό ακριβώς. Wu σημαίνει τίποτα, το κενό, το μηδέν, αυτό με καμία ιδιότητα και Ji ή αλλιώς όπως ίσως το αναγνωρίζαμε Chi είναι η ενέργεια. Έτσι το σύμβολο αυτό δίνει την επιτομή της αρχής του σύμπαντος. Πριν την δημιουργία του σύμπαντος, όταν υπήρχε το Κενό, το τίποτα, απο τό οποίο γεννήθηκαν τα πάντα. Για το λόγο αυτό ενώ το Wuji δεν έχει κάποια ενέργεια, εν τούτοις εμπεριέχει όλη την ενέργεια του σύμπαντος.

Η κινεζική φιλοσοφία είναι ιδιαίτερη και ίσως δύσκολη για του Δυτικούς, παράδοξη σίγουρα μιας και απαρτίζεται συνεχώς απο έννοιες που σημαίνουν κίνηση αλλά ακινησία, δράση αλλά μη δράση. Κι όμως αυτή ήταν και είναι η επιτομή της κινεζικής φιλοσοφίας, η οποία συνεχίζει ως και σήμερα. Και αυτή ακριβώς ήταν και η αρχή της κάθε ανατολικής πολεμικής τέχνης, μιας και επαληθευμένα όλες οι ασιατικές πολεμικές τέχνες οφείλουν την ύπαρξη τους στην κινέζικη φιλοσοφία.

Το Wuji αποτελεί ένα σύμβολο-έννοια βασικότατη στον Ταοϊσμό ως φιλοσοφικό ρεύμα, αλλά και στο Τάι Τσι ως πολεμική τέχνη. Η δέ αποδοχή της ολότητας και του τίποτα, της ζωής και του θανάτου αποτελεί και έναν απο τους σημαντικότερους στόχους σε κάθε ασιατική πολεμική τέχνη, τόσο κινέζικη όσο και ιαπωνική ή κορεάτικη.

Ταοϊσμός και Τάο

Ο Ταοϊσμός είναι θρησκευτική ή φιλοσοφική παράδοση στην Κίνα και προβάλει το να πορεύεται κανείς μέσα στην αρμονία του Τάο. Το Τάο είναι ο δρόμος του κάθε ανθρώπου.

Τάο

Ο δρόμος, το μονοπάτι του ανθρώπου δεν είναι αποτέλεσμα φώτισης, δόγματος ή θεωρίας, ούτε το μαθαίνει κάποιος απο βιβλία ή επειδή του το είπε κάποιος άλλος. Ο δρόμος του καθε ανθρώπου, βρίσκεται εκεί για να το ανακαλύψει μέσα απο την καθημερινότητα του ο κάθε άνθρωπος και είναι διαφορετικός για τον καθένα μας. Η γνώση της ύπαρξης μας. Γιατί είμαστε εδώ; Ποιά είναι η καρδιά της ύπαρξης μας; Ο δρόμος του κάθε ανθρώπου εάν τον ανακαλύψει, εάν τον ακολουθήσει, εάν πορευθεί πάνω του αξιοποιώντας τον φέρνει την πνευματική άνθηση, γιατί αυτός που θα το συνειδητοποιήσει θα θελήσει να ανέλθει πνευματικά.

Το Τάο όπως επίσης και βασικές συνακολουθίες της έννοιας αυτής, συμβολίζονται με το taijitu, το ba gua, το wuji. Το Τάο θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ο θεός για να το φέρουμε στα μέτρα μας, αν και η παρομοίωση αυτή θίγει την κινεζική φιλοσοφία. Το Τάο είναι η ενέργεια της δημιουργίας, η ενέργεια όλων όσων ήταν και είναι, είναι η ΑΡΧΗ.

Η κεντρική έννοια του Τάο και του Ταοϊσμού είναι το wu wei. Η μη πράξη, ή καλύτερα το να πράττεις χωρίς βιασύνη, χωρίς να «βιάζεις» τα πράγματα έτσι ή αλλιώς. Για το λόγο αυτό το να πράττεις βάσει wu wei περιγράφηκε καλύτερα με τον τρόπο που το Νερό κινείται. Ήρεμα, απαλά, χωρίς να αλλάζει βιαστικά, ωστόσο με τεράστια δύναμη και ευγένια.

Από το Τάο προήρθε ο Ταοϊσμός ως φιλοσοφικό ρεύμα προς επίτευξη του, ο Κουμφουκιανισμός, ο Ζεν Βουδισμός, ενώ στοιχεία του υπάρχουν σε πολλά άλλα ασιατικά φιλοσοφικά ρεύματα.

Σύμβολα του taijitu

Και έτσι φτάνουμε να περιγράψουμε και να δείξουμε τα σύμβολα που απαρτίζουν το taijitu και που περιγράφουν την φιλοσοφία του Τάο.

Wuji – η αρχή πριν την δημιουργία, το Κενό, το Τίποτα

Taijitu

1. Σε πρώτη φάση υπάρχει το Wuji
2. Έπεται το γνωστό σε μας Γιν-Γιανγκ. Η δυαδικότητα η οποία απαρτίζει τα πάντα. Η ουσία του συμβόλου αυτού όμως δεν είναι αυτή που νομίζουμε. Το Γιν- Γιανγκ απαρτίζουν την έννοια του δυϊστικού μονισού. Βάση αυτής της έννοιας οι δύο συμπληρωματικες (κι όχι ως κοινώς νομίζουμε αντίθετες) δυνάμεις δρουν για να δημιουργήσουν ένα σύστημα το οποίο είναι πολύ πιο σημαντικό και μεγάλο από τα επιμμερούς μέρη που το απαρτίζουν.

Η αρμονία στη ζωή, μιας και όλα αποτελούν συμπληρώματα από κάτι άλλο. Δεν είναι οτι το καλό είναι αντίθετο από το κακό, αλλά ότι για να γνωρίζεις το καλό το κακό είναι αναγκαίο. Δεν είναι η νύχτα αντίθετη της μέρας. Η μέρα διαδέχεται τη νύχτα, η οποία δίνει και πάλι τη σειρά της σε μια νέα μέρα. Αντίστοιχα, δεν υπάρχει σκιά χωρίς Φως, ούτε και σκοτάδι.

Στον Ταοϊσμό (και εδώ διακρίνεται απο τον Κουμφουκιανισμό) δεν υπάρχει η διχοτόμηση και η ηθική κατακραυγή μεταξύ καλού ή κακού.

3. Το διάγραμμα με τα 5 μέρη, αναπαριστά το Wuxing, δηλαδή το διάγραμμα των 5 στοιχείων, Ξύλο, Φωτιά, Γη, Μέταλλο, Νερό, τα οποία συνθέτουν τα φυσικά φαινόμενα.
4. Ο κύκλος απο κάτω αναπαριστά την ένωση Ουρανού και Γης, το οποίο με τη σειρά του δίνει θέση στο γνωστό στην ανατολική φιλοσοφία 10 χιλιάδες πράγματα. ( ο αριθμός δεν είναι τυχαίος, συνδέεται με τον λωτό και την βουδιστική φώτιση.) Αλλιώς το 4^ο στάδιο του Τάο συμβολίζεται με το Ba gua.
5. Τελικά, έρχεται το στάδιο των 10 χιλιάδων πραγμάτων. Ο αριθμός αυτός στην ανατολική φιλοσοφία σημαίνει την ύψιστη πνευματική άνθηση, την φώτιση.

Ba gua – η πραγματικότητα

Το Ba gua είναι ένα πολυσδιάστατο σύμβολο. Αναπαριστά την πραγματικότητα στον Ταοϊσμό μέσα απο 8 συνδυαστικές και συμπληρωματικές αρχές. Η κάθε αρχή αποτελείται απο 3 σειρές διακεκομένες ή μη που συμβολίζουν το Γιν-Γιανγκ. Το σύμβολο αυτό με το συνδυασμό των τριγραμμάτων έχει χρήση στον κινεζικό κόσμο και στα πεδία της αστρονομίας, της αστρολογίας, της ανατομίας, της γεωμαντείας και της γεωγραφίας.

Hunab Ku – μια μικρή ομοιότητα, σε έναν μεγάλο κόσμο

Αποφάσισα να παραθέσω συντόμως ακόμα ένα σύμβολο, το Hunab Ku λόγω της ομοιότητας στην έννοια μεταξύ αυτού και του Γιν-Γιανγκ. Το Hunab Ku είναι σύμβολο των Μάγια και δηλώνει ακριβώς ότι και το Γιν-Γιανγκ. Hunab για Ων, υπάρχω και Ku για Θεός, το σύμβολο χρησιμοποιείτο για τα συμπληρωμάτικά όλου του Σύμπαντος στους Μάγια. Μέρα-Νύχτα, Φως-Σκοτάδι, Θηλυκό-Αρσενικό κλπ.