Η Αρχαιολογία, η Ιστορία, η Ανθρωπολογία, η Ιστορία της Τέχνης συνθέτουν τον τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας που ονομάζεται Πολιτισμός. Η αρχαιολογική έρευνα είναι κάτι περισσότερο από μια απλή πνευματική περιέργεια. Είναι η κατανόηση και η συναρπαστική καταγραφή της πορείας της ανθρωπότητας και οι ανακαλύψεις αποτελούν ανεκτίμητη Πολιτιστική κληρονομιά.
Οι 80 Δεσμώτες του Φαλήρου
Στην περιοχή του Φαληρικού Δέλτα, στο πλαίσιο του έργου κατασκευής του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, οι ανασκαφές έφεραν στο φως πολυάνδριο, δηλαδή ομαδικό τάφο, στο νότιο τμήμα του σκάμματος και σε βάθος μόλις 2,5 μέτρων από την επιφάνεια.
Οι άντρες ήταν δεμένοι από τα χέρια και κρεμασμένοι από τους καρπούς σε στύλους, τοποθετημένοι προσεκτικά ο ένας δίπλα στον άλλον. Οι πιο πρόσφατες οστεολογικές εξετάσεις έδειξαν ότι είναι μεταξύ 20 και 30 ετών καλοζωισμένοι, με άριστη οδοντοφυΐα.
Δύο τριφυλλόστομες οινοχόες που βρέθηκαν μαζί με τους ανθρώπινους σκελετούς οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ήταν θαμμένοι σε τύμβο με άμμο. Άρα, η ομαδική ταφή δεν ήταν ατιμωτική και πιθανότατα συνέβη στα μέσα με τέλη του 7ου αι. π. Χ, μια ιδιαίτερα ταραγμένη πολιτική περίοδος στην ιστορία της Αθήνας.
Σύμφωνα με την έφορο αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων Στέλλα Χρυσουλάκη, υπεύθυνη αρχαιολόγο της ανασκαφής, το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι οι άνδρες που εκτελέστηκαν με βίαιο τρόπο, ενδέχεται να συνδέονται με το Κυλώνειον Άγος.
Το Κυλώνειον Άγος ήταν μια σειρά από δυστυχίες και θεομηνίες που έπληξαν την αρχαία Αθήνα και οι οποίες αποδόθηκαν στην οργή των θεών για τη σφαγή των οπαδών του Κύλωνα, ενός δημοφιλούς Αθηναίου που επιχείρησε να καταλάβει την εξουσία στην Αθήνα γύρω στο 632 π.Χ.
Η νεκρόπολη του Φαλήρου που καταλαμβάνει έκταση μεγαλύτερη των 3.000 τ.μ. είναι πολυσυλλεκτική. Στην περιοχή θάβονταν ντόπιοι, ταξιδιώτες, νεογέννητα, παιδιά με πήλινα κτερίσματα, άλογα, αιχμάλωτοι, όσοι διέπρατταν ποινικά αδικήματα. Είναι ιδιαίτερα σημαντική διότι αναδεικνύει την ιστορία της αρχαίας αττικής κεραμικής, τα ταφικά έθιμα, την κοινωνική διαστρωμάτωση.
Ο «Άνθρωπος» των Αντικυθήρων.
Το Ναυάγιο των Αντικυθήρων (περίπου 65 π.Χ.) το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως ένα «σπάνιο πλωτό μουσείο» ανακαλύφθηκε το 1900 στα ανοιχτά των Αντικυθήρων. Χάλκινα και μαρμάρινα αγάλματα, καθώς και ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, ένας πολύπλοκος μηχανισμός εξαιρετικής ευφυΐας είναι ανάμεσα στους θησαυρούς που ανασύρθηκαν!
Κατά τις έρευνες των ετών 1900-1901 και 1976, οστά από τουλάχιστον τέσσερα διαφορετικά άτομα είχαν ήδη εντοπιστεί στο ναυάγιο. Σαράντα χρόνια μετά, τον Σεπτέμβριο του 2016 έγινε μια ακόμα σημαντική ανακάλυψη: Η εύρεση ενός ανθρώπινου σκελετού. Τα υπολείμματα περιλαμβάνουν τμήμα κρανίου, γνάθου, δόντια, μακρά και μικρότερα οστά χεριών και ποδιών, και υποδηλώνουν ότι πιθανότατα ανήκε σε νεαρό άνδρα.
Ο ειδικός επιστήμονας στο αρχαίο DNA, Hannes Schroeder, εξηγεί ότι ανθρώπινα υπολείμματα από αρχαία ναυάγια είναι εξαιρετικά σπάνια και αναφέρει ότι: «Η ανάλυση DNA μπορεί δυνητικά να μας δώσει συναρπαστικές νέες πληροφορίες για τη γενετική καταγωγή του πληρώματος και τη γεωγραφική του προέλευση».
Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι ο πιο σημαντικός επιστημονικός θησαυρός όλων των εποχών, είναι η βάση της υψηλής τεχνολογίας. Οι έρευνες θα συνεχιστούν υπό τη διεύθυνση της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με προϊσταμένη την Αγγελική Γ. Σίμωσι και την τεχνογνωσία του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου Woods Hole της Μασαχουσέτης.
Δυο μυστικοί θάλαμοι στον τάφο του Τουταγχαμών
Ο κόσμος της Αρχαιολογίας ενθουσιάστηκε με την είδηση ότι ο τάφος του Αιγύπτιου Φαραώ Τουταγχαμών, ενδέχεται να οδηγεί σε κρυφό θάλαμο που αποτελεί την τελευταία κατοικία της πανέμορφης βασίλισσας Νεφερτίτης.
Η Νεφερτίτη υπήρξε σύζυγος του φαραώ Ακενατών και ο ξαφνικός θάνατός της σε νεαρή ηλικία, το 1340 π.Χ., παραμένει άλυτο μυστήριο. Ορισμένοι αιγυπτιολόγοι υποστηρίζουν ότι η ήταν Νεφερτίτη ήταν μητέρα του Τουταγχαμών.
Στην αρχική ανακοίνωση του ο υπουργός Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου Dr. Mamdouh Eldamaty δήλωνε ότι ήταν σχεδόν 90% σίγουρος για την ύπαρξη του θαλάμου. Την άποψη αυτή υποστήριζε και ο Βρετανός Αιγυπτιολόγος Richard Reeves, ο οποίος πίστευε ότι οι ανωμαλίες στον χώρο είναι “ghost doorways”.Περαιτέρω έλεγχοι με ραντάρ από τον οργανισμό National Geographical Society αμφισβήτησαν τα συμπεράσματα του Ιάπωνα radar specialist Hirokatsu Watanabe και στάλθηκαν στο Υπουργείο Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου. Ωστόσο, σύμφωνα με δημοσιεύματα στην εφημερίδα The Guardian και στο website livescience ο τάφος της Νεφερτίτη δεν βρίσκεται εκεί. Η ύπαρξη θαλάμων ή μη έχει προκαλέσει διαμάχη ανάμεσα στους Αιγυπτιολόγους ανά τον κόσμο.
Ο Dr. Mamdouh Eldamaty αντικαταστάθηκε τον Μάρτιο του 2016 από τον Khaled El-Εnany και το ζήτημα πήρε πολιτικές διαστάσεις. Το Υπουργείο Αρχαιοτήτων δεν έχει κάνει επίσημες δηλώσεις επί του θέματος και οι έρευνες συνεχίζονται.
Η ελληνική τέχνη ενέπνευσε τον Στρατό από Τερακότα της Κίνας.
Ο Πήλινος Στρατός ή Στρατός από Τερακότα στον τάφο του Πρώτου Αυτοκράτορα Qin Shi Huang Qin Dynasty (221 BC – 206 BC), έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα σύμφωνα με νέα στοιχεία με βάση το DNA και ντοκιμαντέρ του BBC που θα προβληθεί σύντομα. Μέχρι σήμερα, το ταξίδι του Μάρκο Πόλο στην Κίνα, τον 13ο αιώνα θεωρούνταν το πρώτο που είχε επιχειρήσει Ευρωπαίος.
Συγκεκριμένα, οι τεχνίτες που κατασκεύασαν τον Πήλινο Στρατό περίπου το 210 π.Χ. ενδέχεται να άντλησαν την επιρροή τους από την Αρχαία Ελλάδα, από τα αρχαία ελληνικά αγάλματα και την τέχνη. «Έχουμε ενδείξεις πως υπήρχε στενή επαφή μεταξύ της Κίνας του Πρώτου Αυτοκράτορα και της Δύσης, πολύ πριν την εποχή του Δρόμου του Μεταξιού» δήλωσε η αρχαιολόγος Dr Li Xiuzhen του Μαυσωλείου του Αυτοκράτορα Qin Shi Huang.
Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει και ο καθηγητής Lukas Nickel του Πανεπιστημίου της Βιέννης, ο οποίος εκτιμά ότι ο Πρώτος Αυτοκράτορας είχε επηρεαστεί από την άφιξη των ελληνικών αγαλμάτων στην Κεντρική Ασία, μετά τον Μέγα Αλέξανδρο, ο οποίος πέθανε το 323 π.Χ. Οι επαφές των Αρχαίων Ελλήνων με τους Κινέζους, επιβεβαιώνονται από τις γραπτές αναφορές και τα αρχαιολογικά ευρήματα. Η ελληνιστική επιρροή έπαιξε το ρόλο της στη διαμόρφωση της κουλτούρας των γειτονικών λαών και ήταν αμφίδρομη.
Αυτό που κίνησε αρχικά την περιέργεια των επιστημόνων ήταν το γεγονός ότι οι 8.000 πήλινοι στρατιώτες, οι οποίοι ανακαλύφθηκαν το 1974, σε απόσταση περίπου ενός χιλιομέτρου από τον τάφο του Πρώτου αυτοκράτορα της Κίνας, Qin Shi Huang, στα ανατολικά της πόλης Xi’an, έχουν φυσικό μέγεθος, γεγονός που απέχει πολύ από τις μινιατούρες των περίπου 20 εκατοστών του κινεζικού πολιτισμού.
Στην συνέχεια οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα λάκκο μήκους 230 μέτρων με 11 διαδρόμους και τουλάχιστον 8.000 αγάλματα στρατιωτών του πεζικού από τερακότα.Επίσης, υπάρχουν 130 πήλινα άρματα με 520 άλογα και 150 άλογα ιππικού, ένας δεύτερος λάκκος με τοξότες, ιππείς με τα άλογα τους, αρματηλάτες μαζί με ορισμένους πεζούς και ένας τρίτος λάκκος με 68 φιγούρες που ίσως αποτελούσαν το αρχηγείο του στρατού.
Οι πήλινες φιγούρες δεν έχουν όλες το ίδιο ύψος. Άλλες είναι γύρω στο 1 μέτρο και 80 εκατοστά και άλλες, κυρίως αυτές που απεικονίζουν υψηλόβαθμους αξιωματικούς, φτάνουν και το 1 μέτρο και 95 εκατοστά.Σύμφωνα με τον ιστορικό Sima Qian για την ολοκλήρωση του μαυσωλείου εργάστηκαν γύρω στα 700.000 άτομα, κατασκευάστηκε με σκοπό να υπηρετεί και να προστατεύει τον αυτοκράτορα μετά θάνατον και οι εργασίες ξεκίνησαν το 246 π.Χ. όταν ο αυτοκράτορας ήταν μόλις 13 ετών.
Για την κατασκευή των προσώπων των στρατιωτών πρέπει να χρησιμοποιήθηκαν πραγματικοί στρατιώτες ως μοντέλα, καθώς ο Qin Shi Huang είχε απαιτήσει κανένα από τα πρόσωπα των στρατιωτών να μη μοιάζει με άλλο. «Είναι συναρπαστικό ότι η Ιστορία όπως τη γνωρίζουμε μπορεί να αλλάζει», σχολιάζει ο ιστορικός και παρουσιαστής του BBC Dan Snow. Τα νέα ευρήματα πρόκειται να προβληθούν από το κανάλι του National Geographic στις ΗΠΑ, καθώς και από το BBC.
Νεάντερταλ Κατασκεύες στο Σπήλαιο Bruniquel Γαλλία
Οι Άνθρωποι Νεάντερταλ (Homo neanderthalensis) με την ογκώδη διάπλαση, την έντονη τριχοφυΐα και τα λίθινα εργαλεία τους, εξαφανίστηκαν απότομα από το πρόσωπο της Γης.Ομάδα επιστημόνων που εξερευνά το σπήλαιο Bruniquel στη Γαλλία εντόπισε σε απόσταση 336 μέτρων από την είσοδο, μια σειρά από κατασκευές φτιαγμένες από 400 σπασμένους σταλαγμίτες σε μορφή δακτυλίου. Πρόκειται για έξι κατασκευές η μεγαλύτερη εκ των οποίων έχει διαστάσεις 6.7×4.5 μέτρα και η μικρότερη 2.2×2.1 μέτρα.
Οι πρώτες αναλύσεις (uranium-thorium dating) έδωσαν πληροφορίες ότι οι κατασκευές αυτές έγιναν 176.000 χρόνια πριν, γεγονός που τις καθιστά τις αρχαιότερες κατασκευές από κάποιο ανθρώπινο είδος που γνωρίζουμε μέχρι στιγμής.Οι Βέλγοι και Γάλλοι ερευνητές συμπέραναν ότι από την στιγμή που οι Νεάντερταλ, ήταν οι μόνοι άνθρωποι που ζούσαν σε εκείνη την περιοχή, άρα αυτοί τις κατασκεύασαν, καθώς βρήκαν και ίχνη φωτιάς. «Όταν πήραμε τα αποτελέσματα, νόμιζα ότι ήταν απίστευτο» δήλωσε ο αρχαιολόγος Jacques Jaubert του Bordeaux Πανεπιστημίου.
Προς το παρόν η χρήση αυτών των κατασκευών είναι αινιγματική καθώς βρίσκονται σε τόσο μεγάλο βάθος στη σπηλιά όπου δεν φτάνει το φως του Ήλιου. Ο Jacques Jaubert καθηγητής προϊστορίας του Πανεπιστημίου του Bordeaux αναφέρει ότι μπορεί να κατασκευάστηκαν για μια πολύ συγκεκριμένη οικιστική ή πολιτιστική χρήση. Η ανακάλυψη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό Nature δείχνει ότι οι Νεάντερταλ δεν ήταν χαμηλής νοημοσύνης, αλλά άνθρωποι με πολλές ικανότητες και δεξιότητες, που χρησιμοποιούσαν τη φωτιά είχαν ρουχισμό, έφτιαχναν κοσμήματα από κοχύλια και έθαβαν τους νεκρούς τους.
Άλλα αξιοθαύμαστα ευρήματα στο διεθνή χώρο σύμφωνα με το έγκυρο αμερικανικό περιοδικό Archaeology είναι:
-400 ξύλινες κερωμένες πινακίδες της Ρωμαϊκής εποχής που βρέθηκαν στο Λονδίνο London’s Earliest Writing με ονόματα, γεγονότα και συναλλαγές της καθημερινής ζωής. Η Sophie Jackson, του Αρχαιολογικού Μουσείου του Λονδίνου (MOLA) τονίζει ότι η συλλογή είναι ιδιαίτερα σημαντική και αποτελεί την αρχαιότερη αναφορά στην περιοχή Londinium που ιδρύθηκε το 50 μ.Χ.
-Το παλαιότερο υφαντό ένδυμα στον κόσμο, World’s Oldest Dress είχε βρεθεί στην Αίγυπτο το 1913 και χρονολογήθηκε με ακρίβεια μεταξύ 3482 και 3103 π.Χ. Το λεγόμενο “Tarkhan Dress” φορούσε γυναίκα από βασιλική οικογένεια και τοποθετήθηκε ως κτέρισμα στον τάφο της.
-Άγνωστες πόλεις, Angkor Urban Sprawl που ανακαλύφθηκαν στα πυκνά δάση του Angkor της Καμπότζης μέσω αερομεταφερόμενου λέιζερ σκάνερ (lidar) και ανήκαν στην αυτοκρατορία Khmer. Η μεγάλη αυτοκρατορία του Angkor δημιούργησε τα εντυπωσιακά αρχιτεκτονήματα, όπως το περίφημο Angkor Wat, ένα τεράστιο σύμπλεγμα αρχαίων ναών και μνημείων που συμβολίζουν τη δύναμη του βασιλιά-θεού πάνω στο ανώνυμο πλήθος.
– Γυναικεία ταφή στο Περού πριν από 4.600 χρόνια, Peruvian Woman of Means Áspero, Peru δείχνει ότι οι γυναίκες καταλάμβαναν σημαντικές κοινωνικές θέσεις στα πρώτα στάδια του πολιτισμού. Η γυναίκα ήταν περίπου 45 χρονών όταν πέθανε, ενώ δίπλα της βρέθηκαν αξεσουάρ από όστρακα του γένους Spondylus και μια κοκκάλινη φιγούρα που παρομοιάζει έναν πίθηκο του Αμαζονίου.
– Προϊστορική σφαγή στην Κένυα 10,000-Year-Old Turf War Lake Turkana, Kenya. Λείψανα από 21 ενήλικες, ανάμεσα τους μια έγκυος γυναίκα και έξι παιδιά που σκοτώθηκαν πριν από 10.000 χρόνια στην Κένυα (λίμνη Τουρκάνα). Οι αρχαιολόγοι εικάζουν πως ήταν θύματα εδαφικών διαφορών και σκοτώθηκαν βίαια με ρόπαλα, βέλη ή δόρατα και αφέθηκαν άταφα.
-Στο δίκτυο σπηλαίων του νησιού Mona στο Puerto Rico, Spiritual Meeting Ground Mona Island, αποκαλύφθηκαν ζωγραφιές ιθαγενών, θρησκευτικά σύμβολα, λατινικές φράσεις από την Βίβλο και 30 επιγραφές Ισπανών του 16ου αιώνα. Οι ερευνητές Alice Samson, University of Leicester και ο Jago Cooper, British Museum πιστεύουν ότι είναι ξεκάθαρες αποδείξεις της συνύπαρξης των Ευρωπαίων κατακτητών με τους αυτόχθονες!
– Εντοπίστηκε το σημείο Proctor’s Ledge, στο λόφο Gallows, Salem’s Lost Gallows Massachusetts όπου είχαν απαγχονιστεί 19 γυναίκες κατηγορούμενες για μαγεία το 1692 και το 1693. Ο ιστορικός Sidney Perley το 1921 υπέδειξε το σημείο και πρόσφατες έρευνες (viewshed analysis) από το Πανεπιστήμιου του Salem επιβεβαίωσαν τους ισχυρισμούς του. Ωστόσο, δεν βρέθηκαν ανθρώπινα απομεινάρια ή ικριώματα! Υπάρχουν περίπου 1.000 επίσημα έγγραφα σχετικά με τις δίκες των μαγισσών του Salem.
-Δεκάδες αξιοθαύμαστες βραχογραφίες ηλικίας 14.000 ετών βρέθηκαν σε σπηλιά στην Βόρεια Ισπανία The Atxurra caves, , από τον αρχαιολόγο Diego Garate, σε βάθος 300 μέτρων, τον Μάιο του 2016.Σπηλαιολόγοι και αρχαιολόγοι που εξέτασαν τις βραχογραφίες, περίπου 70 έργα διαστάσεων μέχρι και 1,5 μέτρο που απεικονίζουν άλογα, βίσωνες και ελάφια τις χαρακτήρισαν ως τα «πιο θεαματικά και εντυπωσιακά» του είδους τους στην Ιβηρική χερσόνησο.Το σπήλαιο δεν θα ανοίξει για το κοινό τόσο για τη διατήρηση των έργων όσο και της εξαιρετικά δύσκολης πρόσβασης. Οι ειδικοί θα διοργανώσουν ένα συνέδριο όπου θα γίνει τρισδιάστατη αναπαράσταση των ευρημάτων.
Για περισσότερες πληροφορίες:
http://www.archaeology.org/issues/240-1701/features/5125-top-10-archaeological–discoveries–of-2016
