Κατά την δεκαετία του 1980 ο Επιστήμονας Benjamin Libet πραγματοποίησε ένα πείραμα, στο οποίο ανακάλυψε πως αυτό που ονομάζουμε Ελεύθερη βούληση είναι η συνειδητή επιλογή ενός ανθρώπου να δράσει έπειτα από την παρατήρηση ενός γεγονότος που μόλις συνέβη.
Αυτή η διαπίστωση ξεκίνησε μία πεποίθηση πως η Ελεύθερη βούληση του ανθρώπου μπορεί να χαλιναγωγηθεί. Ο Liber κατέγραψε τα εγκεφαλικά κύματα των ανθρώπων καθώς εκείνοι κουνούσαν αυθόρμητα τα δάχτυλά τους παρατηρώντας ένα ρολόι. Οι Συμμετέχοντες σε εκείνη την μελέτη θα έπρεπε να αναφέρουν στους ερευνητές την ώρα που κατέγραφε το ρολόι την στιγμή που αποφάσισαν να κουνήσουν τα δάχτυλά τους. Με αυτό τον τρόπο ο Libet ανακάλυψε πως υπήρχαν αρκετά μιλισεκόντ προετοιμασίας στην εγκεφαλική δραστηριότητα πριν οι άνθρωποι αναφέρουν την συνειδητή πράξη της κίνησης του δάκτυλου. Η ανακάλυψή του αυτή θεωρήθηκε ως υπόννοια πως η Ελεύθερη βούληση δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, αλλά υπάρχει μία προπαρασκευαστική εγκεφαλική διαδικασία που εξαλείφει αυτή την αυθόρμητη βούληση του ανθρώπου.
Εκείνο που παρέμεινε αναπάντητο όμως μέσα από το πείραμα του Libet, ήταν η πιθανότητα οι άνθρωποι να απέκτησαν εκείνη την στιγμιαία συνειδητή δράση να προήλθε από μία υποσυνείδητη διαπίστωση. Είναι πιθανό να μην μπορούμε να διαπιστώνουμε την πρόθεσή μας τόσο γρήγορα με το φυσικό σώμα, όσο με την πνευματική σκέψη – μία καθυστέρηση από την νοητική στην φυσική δραστηριότητα που έχει καταγραφεί και υποθέτει πως το γεγονός διεγείρεται αρκετά πριν συμβεί στην πραγματικότητα, επειδή το πεδίο δράσης αναδιαμορφώνεται από την συνειδητότητά μας. Αυτό ονομάζεται Φαινόμενο του παρατηρητή και αναφέρεται στην πράξη της παρατήρησης που διαμορφώνει ένα φαινόμενο που παρατηρείται από το άτομο.
Πως αναπρογραμματίζουν την Ελεύθερη βούληση;
Έρευνες τέτοιου είδους αναδεικνύουν το ίδιο, προβληματικό ίσως συμπέρασμα: πως ίσως δεν έχουμε πραγματική Ελεύθερη βούληση. Αν όμως ισχύει κάτι τέτοιο, γιατί υπάρχουν Νευροεπιστήμονες που επιχειρούν να απενεργοποιήσουν την Ελεύθερη βούληση των ανθρώπων;
Μία μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences στην Γερμανία, ανέφερε πως οι Επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα αυτό. Οι Γερμανοί ερευνητές λειτούργησαν ανάποδα από το πείραμα του Libet, χρησιμοποιώντας μία μορφή αλληλεπίδρασης με Υπολογιστή, κατά την οποία οι συμμετέχοντες μπορούσαν να ακυρώσουν μία κίνηση έπειτα από την ασυνείδητη διαδικασία προετοιμασίας του εγκεφάλου, όπως αυτή διαπιστώθηκε από τον Libet. Αν το κατάφερναν, θα έδιναν ένα σημάδη πως οι άνθρωποι μπορούν συνειδητά να παρέβουν σε διαδικασίες που η Νευροεπιστήμη είχε θεωρήσει αυτόματες και ανεπηρέαστες από πράξεις της ελεύθερης βούλησής μας. Αυτά τα ευρήματα συνδυάστηκαν με μία Γαλλική μελέτη που ανακάλυψε πως η ασυνείδητη εγκεφαλική διαδικασία προετοιμασίας είναι απλά ένα μέρος της υποσυνείδητης νευρικής διαδικασίας, και πως οι κινήσεις που πραγματοποιούνται έπειτα από την διαδικασία αυτή συμβαίνουν μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.
Ακόμη περισσότερες μελέτες επιβεβαιώνουν αυτό που πιστεύουμε όλοι: Πως δρούμε συνειδητά, σε διαφορετικούς βαθμούς ο κάθε ένας από εμάς, όμως όλοι με βάση την Ελεύθερη βούληση. Ίσως για αυτό διεξάγονται πειράματα που αναζητούν τους τρόπους για να απενεργοποιήσουν τον θεμέλιο λίθο της ανθρώπινης ελευθερίας, την Ελεύθερη βούληση!
