Αρχαιολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Manchester ολοκλήρωσαν την ανάλυσή τους πάνω σε διάφορα αντικείμενα των Αζτέκων που βρίσκονται στο Βρετανικό μουσείο του Λονδίνου. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον από όλα τα αντικείμενα τράβηξε ένας μαύρος καθρέφτης από οψιανό, που άνηκε στον διάσημο επιστήμονα και λάτρη του αποκρυφισμού Τζον ντι.
Αφού ολοκληρώθηκε μία τεχνολογικά προηγμένη γεοχημική ανάλυση του αντικειμένου, οι Αρχαιολόγοι κατάφεραν να επιβεβαιώσουν πως ο μαγικός καθρέφτης του Τζον Ντι προέρχεται από το μεξικό και κατασκευάστηκε από κάποιο Αζτέκο τεχνίτη.
Ο μαγικός καθρέφτης του Dee: Η γεωχημική ανάλυση αποκαλύπτει την αλήθεια
Ο αποκαλούμενος μαγικός καθρέφτης του John Dee, αποτελείται από μαύρο οψιανό και είναι γύρω στα 19 εκατοστά σε διάμετρο και αρχικά αγοράστηκε από το Βρετανικό μουσείο του 1966. Παρουσιάζεται στην γκαλερί διαφωτισμού του Μουσείου, και μοιράζεται τον χώρο με άλλους δύο κυκλικούς και ένα τετράγωνο καθρέφτη που επίσης προέρχονται από τον πολιτισμό των Αζτέκων.
Αυτά τα αντικείμενα επανήλθαν στην Ευρώπη κατά την διάρκεια του 16ου Αιώνα μαζί με αρκετά ακόμη που είτε αποκτήθηκαν από ιδιώτες μέσω ανταλλαγής, είτε κατακτήθηκαν ως λάφυρα κατά την διάρκεια της Ισπανικής κατάκτησης του Μεξικό και της αυτοκρατορίας των Αζτέκων (1519-1521).
Φυσικά δεν υπήρχε αμφιβολία για το γεγονός πως οι καθρέφτες του Βρετανικού Μουσείου προέρχονται ή βασίστηκαν σε σχέδια και μοτίβα των Αζτέκων. Αυτό επιβεβαιώθηκε από απεικονίσεις του πολιτισμού τους που περιέχει παράξενους μαύρους καθρέφτες, που συχνά συνδέονται με την Θεότητα Τεζκατλιπόκα των Αζτέκων. Ο θεός αυτός ήταν θεός του σκότους, του πειρασμού, της μαγείας, του πολέμου και των υλικών πραγμάτων. Είχε στην κατοχή του ένα μαγικό καθρέφτη που έβγαζε καπνούς και σκότωνε τους αντιπάλους του, γι’ αυτό είναι επίσης γνωστός σαν “θεός του Καθρέφτη που Καπνίζει”.
Μέχρι τη στιγμή της μελέτης δεν υπήρχε απόδειξη όμως πως ο μαγικός καθρέφτης του John Dee μαζί με τους υπόλοιπους προήλθαν απευθείας από το Μεξικό, ή οτι δημιουργήθηκαν από Αζτέκους τεχνίτες. Θα μπορούσαν να είναι αντίγραφα που δημιουργήθηκαν στην Ευρώπη και πως αργότερα θεωρήθηκαν λανθασμένα ως αυθεντικά αντικείμενα των Αζτέκων.
Έτσι για να αποδείξουν την αυθεντικότητά τους, οι Αρχαιολόγοι του πανεπιστημίου του Manchester, Stuart Campbell και Elizabeth Healey πραγματοποίησαν γεωχημική ανάλυση στον οψιανό που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή των αντικειμένων. Με μία συσκευή υψηλής τεχνολογίας που ονομάζεται φορητός αναλυτής φθορισμού ακτίνων Χ, κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα αναλυτικό γεωχημικό προφίλ για κάθε ένα από τους τέσσερις καθρέφτες που εξέτασαν.
Στην συνέχεια πραγματοποίησαν αντίστοιχα τεστ σε δείγματα οψιανού που δανείστηκαν από το Πανεπιστήμιο του Μιζούρι, τα οποία περιείχαν υπολλείματα βράχων από τις ανασκαφές σε τοποθεσίες των Αζτέκων στο κεντρικό Μεξικό.
Όπως εξήγησαν οι Αρχαιολόγοι στο περιοδικό Antiquity, η σύγκριση μεταξύ των γεοχημικών υπογραφών των αντικειμένων έκλεισε την υπόθεση, αφού αποδείχθηκε πως ο μαγικός καθρέφτης του John Dee αλλά και οι υπόλοιποι τρεις, είχαν δημιουργηθεί από οψιανό του Μεξικό.
Ο μαγικός καθρέφτης του Dee και άλλος ένας δημιουργήθηκαν από οψιανό που συνδέεται με το αρχαιολογικό σημείο της περιοχής Πατσούκα, που βρίσκεται στην καρδιά του πολιτισμού των Αζτέκων και παρείχε σχεδόν το σύνολο του οψιανού που χρησιμοποιήθηκε για την δημιουργία ειδικών αντικειμένων με πνευματικό ή υπερφυσικό σκοπό.
Ο μαγικός καθρέφτης του John Dee στην Λαογραφία των Αζτέκων
Η λαογραφία των Αζτέκων είναι ξεκάθαρη, αφού οι γυαλιστεροί μαύροι καθρέφτες του Βρετανικού μουσείου είναι αντικείμενα που είχαν πνευματική ή υπερφυσική χρήση. Οι Αζτέκοι πίστευαν πως αυτοί οι καθρέφτες μπορούσαν να ανοίξουν πύλες σε άλλες διαστάσεις στον χωροχρόνο, εκεί όπου τα εκπαιδευμένα μυαλά αναζητούσαν την επαφή με τα πνεύματα αλλά και την γνώση για την μεταθανάτια ζωή και τον κάτω κόσμο.
Αυτοί οι ιδιαίτεροι καθρέφτες μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να προβλέπουν το μέλλον. Ο Θεός Τεζκατλιπόκα ήταν γνωστός για τις προφητικές του ιδιότητες, και οι απεικονίσιες του τον έδειχναν να φοράει αρκετούς μαύρους καθρέφτες σε διαφορετικά σημεία του σώματός του.
Οι Αζτέκοι Σαμάνοι και άλλοι που λάτρευαν την συγκεκριμένη θεότητα, κοιτούσαν τους καθρέφτες για μεγάλες χρονικές περιόδους ώστε να εισέλθουν σε εναλλακτικές μορφές συνειδητότητας που τους επέτρεπαν να ρίξουν μία ματιά στο με΄λλον που θα καθόριζε την προσωπική τους μοίρα, ή την μοίρα του λαού των Αζτέκων.
Ο μαγικός καθρέφτης και οι απόκρυφες αναζητήσεις του John Dee
Οι αναφορές για τις αποστολές εκείνης της εποχής, αποκαλύπτουν πως ένας μεγάλος αριθμός από τέτοιους καθρέφτες στάλθηκαν σε συλλέκτες της μοναρχίας των Αψβούργων, μίας δύναμης της κεντρικής Ευρώπης που κυριαρχούσε για αιώνες.
O John Dee ίσως απέκτησε τον καθρέφτη του όταν ζούσε στην τότε Βοημία ( που πλέον είναι η σύγχρονη Τσεχία) κατά τα 1580. Είναι εξίσου πιθανό να τον είχε από νωρίτερα, αφού ταξίδευε στην Ευρώπη συχνά στην ενήλικη ζωή του. Ο Dee ήταν γνωστός για τις γνώσεις του στον αποκρυφισμό αλλά και για τον συμβουλευτικό ρόλο του στην Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας, αλλά και για τους Πολιτικούς, Διπλωμάτες, Αστρολόγους και Αποκρυφιστές που συναναστράφηκε ή αντάλλαξε δώρα ώστε να αποσπάσει πληροφορίες.
Το επιβεβαιωμένο ενδιαφέρον του Dee για το απόκρυφο τον έκανε να αποκτήσει τον καθρέφτη λόγω της σύνδεσής του με υπερφυσικές αναζητήσεις. Μάλιστα υπάρχουν αρκετές λεπτομέρειες από τους ανθρώπους που απέκτησαν τον καθρέφτη μετά τον θάνατο του Dee το 1608 και επιβεβαιώνουν το ενδιαφέρον του.
Στα τέλη του 18ου Αιώνα, ο μαγικός καθρέφτης του Dee από οψιδιανό ήταν υπό την κατοχή του Άγγλου Συγγραφέα, ιστορικού τέχνης και Πολιτικού Χόρας Γουάλπολ. Ο Γουάλπολ γνώριζε πως ο καθρέφτης είχε περάσει από αφέντη σε αφέντη ξεκινώντας από τον 17ο Αιώνα. Κατείχε επίσης ένα κατάλογο που παρουσίαζε σε λίστα όλα τα πολύτιμα αντικείμενα του παρελθόντος που κατείχαν οι αφέντες του Peterborough, και το 1784 ανέφερε πως ο μαγικός καθρέφτης αναφερόταν στον κατάλογο ως “η μαύρη πέτρα με την οποία ο John Dee καλούσε τα πνεύματα”.
Έτσι φαίνεται πως είτε ο πρώτος είτε ο δεύτερος άρχοντας του Peterborough αγόρασε τον καθρέφτη δύο ή τρεις δεκαετίες μετά τον θάνατο του Dee. Ίσως οι άρχοντες να γνώριζαν για την απόκρυφη ιστορία του καθρέφτη από τον John Pontois, ένα συνεργάτη του Dee που κληρονόμησε την βιβλιοθήκη του, μαζί με άλλα πολύτιμα αντικείμενα, μετά τον θάνατο του αποκρυφιστή.
Προφανώς ήταν πια γνωστός ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιήθηκε ο μαγικός καθρέφτης από τον Dee, τόσο που κινητοποίησε τους άρχοντες να τον αγοράσουν. Ώσπου να φτάσει στην κατοχή του Βρετανικού μουσείου το 1966, ο μαγικός καθρέφτης πέρασε από πολλά χέρια. Αρκετοί τον κατείχαν ως συλλεκτικό αντικείμενο, άλλοι όμως επιχείρησαν να πραγματοποιήσουν τα πειράματα του John Dee ώστε να επικοινωνήσουν και εκείνοι με την σειρά τους με τον κόσμο των πνευμάτων.
Ο μαγικός καθρέφτης στα μυαλά των αρχαίων
Ο ίδιος ο John Dee δεν έγραψε ποτέ για τον καθρέφτη των Αζτέκων. Έγραψε όμως για το ενδιαφέρον του στην επικοινωνία με πνεύματα ανθρώπων που είχαν φύγει από τη ζωή αλλά και με αγγέλους, ενώ ήταν γνωστό το ενδιαφέρον του στις προφητείες και τις επικλήσεις.
Οι Αζτέκοι ενδιαφέρονταν για τα ίδια πράγματα, και αυτό το γνώριζε ο Dee διαβάζοντας κείμενα Ευρωπαίων Εθνογράφων που αναφέρθηκαν αναλυτικά στους Αζτέκους και ΄άλλους κατοίκους του νέου κόσμου, στα χρόνια μετά την ισπανική κατάκτηση. Η σύνδεση του καθρέφτη με τον μυστηριώδη πολιτισμό των Αζτέκων προσέθεσε μυστήριο στο αντικείμενο σίγουρα, μετατρέποντάς το σε αντικείμενο πόθου για οποιονδήποτε μεγάλο αποκρυφιστή όπως ο Dee.
Εξαιτίας του μικρού του μεγέθους, ήταν εύκολο να χαθεί στο παρελθόν, όμως τα αντικείμενα που βρίσκονταν στην συλλογή του Dee ήταν προσεκτικά φυλαγμένα από συλλέκτες που τα είχαν στην κατοχή τους, από τον 17ο Αιώνα ως την σύγχρονη εποχή. Η φήμη του ως θρύλος του αποκρυφισμού δεν έσβησε ποτέ και το ενδιαφέρον του κοινού για τη ζωή και το έργο του επιβεβαίωσαν πως ο καθρέφτης των πνευμάτων του πολιτισμού των Αζτέκων δεν θα ξεχαστεί ούτε θα χαθεί ποτέ.
Ο μαγικός καθρέφτης των Αζτέκων αποκαλύπτει αρκετά πράγματα για τη ζωή και τα ενδιαφέροντα του John Dee, ενώ αποκαλύπτει ακόμα περισσότερα για τους ανθρώπους που το σχεδίαζαν και έχτισαν ένα σύστημα πίστης γύρω από αυτό, χρησιμοποιώντας το για απόκρυφες και μαγικές πρακτικές, όπως η επικοινωνία με τα πνεύματα του παρελθόντος.
