Σίγουρα όσοι ασχολούμαστε με το παράξενο και το φανταστικό γνωρίζουμε τον πιο διάσημο μάγο όλων των εποχών, τον περίφημο Μάγο Μέρλιν. Ακόμη και όσοι δεν ασχολούνται γνωρίζουν τον χαρακτήρα του, αφού θα τον έχουν δει σε κάποια ταινία ή θα έχουν διαβάσει για εκείνον σε κάποιο βιβλίο. Ποιός ήταν όμως ο πραγματικός Μάγος Μέρλιν;
Οι ιστορίες που γνωρίζουμε για εκείνον σήμερα πηγάζουν από την ρομαντική λογοτεχνία του Μεσαίωνα, όπως πρωτοεμφανίστηκε κατά τον 12ο αιώνα, ξεκινώντας από τον Ουαλό Κληρικό Jeoffrey του Monmouth γύρω στο 1135. Εδώ ο Μέρλιν απεικονίζεται ως η πραγματική δύναμη πίσω από τον θρόνο, αφού είναι ο μέντορας του Βασιλιά Αρθούρου, ο Βασιλικός Σύμβουλος που διαχειρίζεται τα συμφέροντα του Βασιλείου με την χρήση της Μαγείας. Υπάρχουν άραγε ιστορικές καταγραφές για την ζωή του μάγου;
O Μέρλιν και ο Αρθούρος της Σκοτεινής Περιόδου
Η περίοδος του Μεσαίωνα ήτνα γνωστή για τις αντιπαραθέσεις και την αβεβαιότητα, μία εποχή κατά την οποία διασώθηκαν πολύ λίγες ιστορικές καταγραφές. Αυτή ήταν η περίοδος κατά την οποία λέγεται πως έζησε ο Βασιλιάς Αρθούρος, που ένωσε τα Βρετανικά Βασίλεια για να σταματήσει τους Αγγλοσάξωνες, επιφέροντας μία σύντομη εποχή ειρήνης και ευημερίας. Η ιστορία τελειώνει άδοξα βέβαια, αφού ο Αρθούρος σκοτώνεται στην μάχη που προήλθε από την εμφύλια μάχη της οικογένειάς του. Ο Μέρλιν, αφού είχε αποτύχει να εξασφαλίσει το ασφαλές μέλλον της Βρετανίας αυτοεξορίστηκε στο δάσος όπου και έζησε τις υπόλοιπες ημέρες του σαν ερημίτης μέσα στην τρέλα και την θλίψη.
Αν και αυτή η ιστορία μάλλον έχει εμπλουτιστεί με μεσαιωνική φαντασία, υπάρχουν πρωιμα έργα της εποχής που υποδεικνύουν πως ο φανταστικός χαρακτήρας του Βασιλιά Αρθούρου βασίστηκε σε μία αυθεντική ιστορική προσωπικότητα. Και απ’ότι φαίνεται, το ίδιο συνέβη και με τον Μέρλιν. Σε αυτές τις καταγραφές ο Μέρλιν εμφανίζεται με το Ιρλανδικής καταβολής όνομα Myrddin, και λέγεται πως ήταν Βασιλικός σύμβουλος και ποιητής, ενώ κατείχε και την δύναμη της προφητείας. Τέτοιοι άνθρωποι – ποιητές ή καλλιτέχνες με ιδιαίτερες δυνάμεις – φαίνεται πως όντως υπήρξαν στην μετα – Ρωμαική εποχή και λειτουργούσαν ως σύμβουλοι και προφήτες, συνθέτοντας ποιήματα για να εκθειάζουν τις εξερευνήσεις των Βασιλιάδων τους. Αυτοί ήταν οι γνωστοί Βάρδοι, και ο Myrddin μάλλον ήταν ένας από αυτούς.
Το Μαύρο Βιβλίο της Carmarthen
Ένα χειρόγραφο που βρίσκεται πια στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ουαλίας, με τίτλο «Το Μαύρο Βιβλίο της Carmarthen», περιέχει δύο ποιήματα, το The Greetings και το The Apple Trees, τα οποία μιλούν για μία μάχη που πραγματοποιήθηκε σε ένα μέρος που λεγόταν Arfderydd στην Βόρεια Βρετανία. Μετά από αυτή την μάχη, λέγεται πως ο συγγραφέας του χειρόγραφου παρανόησε και απομονώθηκε στα δάση της περιοχής. Ένα ακόμη ποίημα του χειρόγραφου με τίτλο «The Conversation of Myrddin and Taliesin», αναφέρει πως ο Myrddin και ένας άλλος Βάρδος συζητούσαν για την ίδια μάχη. Αυτά τα έργα υποδεικνύουν πως ίσως ο φανταστικός Μέρλιν βασίστηκε εν μέρει στον Myrddin.
Περαιτέρω αποδείξεις πως ο Myrddin υπήρξε ιστορικά βρίσκονται και στο “the Welsh Annals”, μία χρονική καταγραφή του 10ου αιώνα που φυλάσσεται στην Βρετανική Βιβλιοθήκη του Λονδίνου. Εκεί καταγράφεται η ίδια μάχη που υπήρχε και στα ποιήματα ονομάζοντας τον βάρδο και το έτος 573.
Μέρλιν: Ένας πραγματικά ιστορικός άνθρωπος;
Προφανώς ο Μάγος Μέρλιν βασίστηκε στην πραγματική ζωή ενός Βάρδου του 6ου Αιώνα, όμως δεν συσχετίζεται πουθενά η επαφή του με τον αντίστοιχο ιστορικό Βασιλιά Αρθούρο. Ένα από τα πιο πρώιμα έργα που αναφέρονται στον Βασιλιά είναι το History of the Britons που γράφτηκε περίπου το 830 από ένα μοναχό ονόματι Nennius. Σε αντίθεση με τους Συγγραφείς του Μεσαίωνα, ο Nennius δεν ασχολείται σχεδόν καθόλου με τις στρατιωτικές δραστηριότητες του Αρθούρου.
Ένας άλλος Μοναχός, ο Gildas, έγραψε τις μνήμες του από την περίφημη μάχη του Bath, που ίσως ήταν και η μεγαλύτερη σύμφωνα με τις καταγραφές του Nennius, αναφέροντας πως έγινε κατά το έτος 500. Με αυτό τον τρόπο ίσως ο μοναχός να βοήθησε τους ιστορικούς να καταγράψουν κατά προσέγγιση την εποχή κατά την οποία έζησε ο Αρθούρος. Αν ο Μέρλιν ήταν παρών στην αρκετά μεταγενέστερη μάχη της Arfderydd το 573, τότε δεν θα μπορούσαν να είχαν γνωριστεί ποτέ.
Ο Μέρλιν και οι Δράκοι
Ο Geoffrey του Monmouth, στην ιστορία του 12ου Αιώνα παρουσιάζει αρχικά τον Μέρλιν σαν παιδί. Ένας Βρετανός Βασιλιάς ονόματι Vortigern αιχμαλωτίζει τον νεαρό Μάγο και τον πηγαίνει στο κάστρο του, που λέγεται πως ήταν σε ένα λόφο που τώρα ονομάζεται Dinas Emrys στην Βόρεια Ουαλία. Ο Βασιλιάς είχε συνεχώς προβλήματα με την κατασκευή του κάστρου. Τα θεμέλια γκρεμίζονταν, και οι μάγοι του τον είχαν συμβουλέψει πως για να διορθώσει το πρόβλημα θα έπρεπε να θυσιάσει ένα παιδί. Όμως όταν ο Μέρλιν ήταν έτοιμος να γίνει θυσία του Βασιλιά, οραματίστηκε δύο δράκους: ένα κόκκινο και ένα άσπρο, που πάλευαν σε ένα σπήλαιο κάτω από το Κάστρο. Ο μικρός εξήγησε στον βασιλιά πως αυτός ήταν ο λόγος που τα θεμέλια δεν στέριωναν, του έδειξε που να σκάψει και έτσι απελευθερώθηκαν οι δράκοι, που χάρισαν την ζωή στον Μέρλιν. Έπειτα από το γεγονός, ο Βασιλιάς του έδωσε θέση στο Συμβούλιο, χαρίζοντάς του Γη.
Φυσικά η παραπάνω ιστορία αφορά ένα θρύλο και όχι ένα ιστορικό γεγονός, όμως ο Geoffrey δεν την σκαρφίστηκε από μόνος του. Η ίδια αναφορά εμφανίζεται σχεδόν πανομοιότυπη στις καταγραφές του Nennius, που είχαν γραφτεί 300 χρόνια νωρίτερα. Μόνο που σε αυτές τις καταγραφές, το αγόρι δεν ονομάζεται Μέρλιν, αλλά Αμβρόσιος. Αν και η ιστορία με τους δύο δράκους είναι φανταστική, ο Αμβρόσιος ήταν πραγματικό πρόσωπο και αναφέρεται στο έργο του Gildas ως ένας αρχηγικός πολεμιστής των Βρετανών που έζησε στα τέλη του 5ου αιώνα. Έτσι μάλλον ο Αμβρόσιος και ο Θρυλικός Μέρλιν ήταν το ίδιο πρόσωπο. Δεν υπάρχουν αναφορές για το που,πως και πότε πέθανε ο Αμβρόσιος, όμως είναι πιθανό σε μεγαλύτερη ηλικία να παραιτήθηκε από τη στρατιωτική ζωή και να υπηρέτησε τους Βασιλείς ως Σύμβουλος. Αυτός ο χαρακτήρας σε αντίθεση με τον Μέρλιν που καταγράφεται στο Welsh Annals, έζησε την κατάλληλη εποχή, και ήταν στη σωστή ηλικία για να γνωριστεί και να συνδεθεί με τον Βασιλιά Αρθούρο.
Είναι λογικό να θεωρήσουμε πως ο Θρύλος του Μέρλιν όπως εξελίχθηκε κατά τον Μεσαίωνα, επηρεάστηκε από δύο ιστορικά πρόσωπα που έζησαν σε διαφορετικές εποχές. Ο Αμβρόσιος, που ονομαζόταν Ambrosius Aurelianus, προερχόταν από το Amesbury της Νότιας Αγγλίας, που μάλλον φέρει το όνομά του, ενώ οι Γλωσσολόγοι πιστεύουν πως το όνομα της πόλης πηγάζει από το Ambrose Bury, που σήμαινε το «Φρούριο του Αμβρόσιου». Εκεί λέγεται πως βρίσκεται θαμμένος ο ιστορικός Μέρλιν, σε μία κρύπτη που βρίσκεται κάτω από το μεσαιωνικό μοναστήρι που χτίστηκε κοντά στο μνημείο. Ένα αρκετά ενδιαφέρον στοιχείο είναι το γεγονός πως το περίφημο Στόουνχετζ βρίσκεται μόλις δύο μίλια μακριά, ένα μνημείο που ο Geoffrey υποστήριξε πως έχτισε ο ίδιος ο μέρλιν…
