Τον τελευταίο καιρό ζούμε κάθε μέρα που περνάει έχοντας στο μυαλό μία λέξη που κάποτε φάνταζε μακρινό παρελθόν, ή ως μία κατάσταση που βίωσαν άνθρωποι που δεν είχαν τον τεχνολογικό πολιτισμό και τα ιατρικά μέσα που διαθέτουμε σήμερα. Αυτή η λέξη, ή καλύτερα αυτή η κατάσταση είναι η πανδημία.
Βέβαια οι πανδημίες που έχουν εμφανιστεί στην ιστορία της ανθρωπότητας είναι πάμπολλες και ξεκινούν από την αρχαιότητα, όπως ο περίφημος λοιμός της Αθήνας που εμφανίστηκε το 430 Π.Χ και αποδεκάτισε την πόλη-κράτος ,δίνοντας μάλιστα τέλος στη ζωή του Περικλή.
Στο παρελθόν όμως υπήρξε μία παράξενη πανδημία που εμφανίστηκε το 1916 και διήρκησε ως το 1940 επηρεάζοντας πάνω από μισό εκατομμύριο ανθρώπους στην Ευρώπη. Η πανδημία αυτή αποτελεί ένα μυστήριο, γιατί ακόμα και σήμερα η ανθρωπότητα δεν διαθέτει αρκετές πληροφορίες για το φαινόμενο που ονομάστηκε “Πανδημία του ύπνου”.
Μία ασθένεια που επιστημονικά ονομάζεται Ληθαργική Εγκεφαλίτιδα, που σύμφωνα με τις επιστημονικές δημοσιεύσεις θα επηρέαζε εκατομμύρια ανθρώπων και θα εξαπλωνόταν σε παγκόσμιο επίπεδο χωρίς όμως να γνωρίζει κανείς από που προήλθε. Έτσι πριν αρκετά χρόνια ξεδιπλώθηκε το μεγάλο μυστήριο της πανδημίας του ύπνου που απασχολεί τους ερευνητές άκόμα και στις μέρες μας, αφού προσπαθούν ίσως μάταια να λύσουν τον γρίφο. Τι συνέβη όμως κατά την πανδημία του ύπνου;
πανδημία του ύπνου: Το ξέσπασμα
Η πανδημία του ύπνου, ή αλλιώς ληθαργική εγκεφαλίτιδα ήταν μια μορφή εγκεφαλίτιδας που συσχετίστηκε με την ισπανική γρίπη του 1917 και 1918. Όσο για την διάρκειά της; Κάποιοι λένε πως διήρκησε ως το 1940, ενώ άλλοι αναφέρουν πως σπάνια εμφανίστηκε μετά το 1917. Τα κύρια χαρακτηριστικά της περιελάμβαναν την παράλυση των οφθαλμοκινητικών μυών και έντονη υπνηλία η κώμα. Τα άτομα που επιβίωσαν, ανέπτυξαν μια παρκινσονικού τύπου νόσο. Αξίζει να σημειώσουμε πως ακόμα και ο ύπνος ήταν τόσο βαθύς που έμοιαζε σαν κάποιος να βρίσκεται σε κώμα.
Τα παραπάνω συμπτώματα δεν εμφανίστηκαν σε όλους όσους νόσησαν, και η έντασή τους διέφερε από άνθρωπο σε άνθρωπο. Η ασθένεια όμως που ονομάστηκε πανδημία του ύπνου ήταν εξαιρετικά θανατηφόρα!
Όπως αναλύουν οι επιστημονικές μελέτες της εποχής, οι μισοί ασθενείς που νόσησαν έφυγαν από τη ζωή λόγω αναπνευστικής ανεπάρκειας. Αυτό συνέβαινε εξαιτίας της νευρολογικής δυσλειτουργίας που βίωνε το ανθρώπινο σώμα και έτσι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι απεβίωσαν, αν και η πλειοψηφία επιβίωσε από την πανδημία του ύπνου.
Μία διαφορετική ομάδα ανθρώπων που νόσησε και επιβίωσε, ανέφερε ληθαργικά συμπτώματα που τους ανάγκασαν να κοιμούνται πάρα πολλές ώρες την ημέρα για αρκετά χρόνια. Όταν ολοκληρώθηκε η έρευνα πάνω στους ασθενείς που επανήλθαν διαπιστώθηκε πως οι μύες του σώματος εμφάνιζαν ακαμψία κατά την διάρκεια του ύπνου.
Βάση μαρτυριών των ασθενών της εποχής, οι γιατροί δοκίμασαν τότε ένα νέο φάρμακο που ονομαζόταν L-dopa και είχε αναπτυχθεί για την καταπολέμηση του Πάρκινσον. Αυτό βοήθησε σημαντικά όσους νόσησαν από την πανδημία του ύπνου.
Το ξέσπασμα γρίπης που ξεκίνησε σε παρόμοια χρονική περίοδο με την ληθαργική εγκεφαλίτιδα έκανε αρκετούς ερευνητές να συμπεράνουν πως η πανδημία του ύπνου σχετίζεται με την γρίπη εκείνη. Παρ’όλα αυτά υπήρξαν και ερευνητές που πιστεύουν πως το ξέσπασμα των δύο αυτών ασθενειών ταυτόχρονα δεν ήταν τίποτα άλλο παρά απλή σύμπτωση.
πανδημία του ύπνου: τι έλεγαν οι γιατροί
Στις 17 Απριλίου του 1917 ο Δρ. Constantin von Economo μοιράστηκε την γνώση του για την νέα ασθένεια. Έδωσε όσες πληροφορίες είχε σε μία συνάντηση στην Ψυχιατρική και Νευρολογική κοινότητα της Βιέννης. Λίγο αργότερα δημοσίευσε και το πρώτο επιστημονικό άρθρο πάνω στην ληθαργική εγκεφαλίτιδα ή αλλιώς πανδημία του ύπνου.
Σε αυτό το άρθρο περιέγραψε μία σειρά από γεγονότα, όπου οι ασθενείς πάλευαν με την ασθένεια. καταπονημένοι από τα συμπτώματα του ανέφεραν πως ο ύπνος τους ήταν βαθύς και μεγάλος σε διάρκεια. Ήταν λες και κάποιος τους έβαζε σε κώμα κατά την διάρκεια της νόσησης. Τα πρώτα ελαφριά συμπτώματα ήταν πονοκέφαλος και γενική αδιαθεσία. Όταν η ασθένεια χειροτέρευε, τότε ο ασθενής ξεκινούσε να έχει συμπτώματα υπνηλίας.
Αυτή η υπνηλία προκάλεσε τον χαμό αρκετών ασθενών. Ακόμα και αν επιβίωναν όμως περνούσαν μεγάλες χρονικές περιόδους ύπνου που είτε απαιτούσαν μεγάλη προσπάθεια για ανάρρωση, είτε προκαλούσαν πραγματικό κώμα. Έτσι ο Δρ. Constantin von Economo συμπέρανε πως η ασθένεια αυτή ήταν μία απειλή υψηλού κινδύνου για ολόκλήρη την ανθρωπότητα.
Σύντομα η ασθένεια άρχισε να εμφανίζεται σε μεγάλο βαθμό, και μάλιστα τα υψηλότερα ποσοστά υπήρξαν τις χρονιές 1920 και 1924. Τα επίσημα στοιχεία αναφέρουν πως οι απώλειες ήταν 10.000 ασθενείς σε αυτό το διάστημα και οι συνολικές απώλειες έφτασαν τις 500.000 στην διάρκεια ολόκληρης της πανδημίας. Το 1924 οι αριθμοί έπεσαν όμως η πανδημία του ύπνου διήρκησε σε κάποιους ασθενείς ως και το 1940.
Το 1929 η στατιστική αναφορά Matheson Report κατέγραψε 80 πιθανές θεραπείες για την ασθένεια του ύπνου ή ληθαργική εγκεφαλίτιδα, με αρκετούς ασθενείς να μην ανταποκρίνονται θετικά. Το ένα τρίτο των ασθενών επιβίωσαν χωρίς επίμονα συμπτώματα και άλλο ένα τρίτο βίωνε χρόνιες βιολογικές συνέπειες που έμειναν κουσούρι από την ασθένεια.
Από το 1940 υπάρχουν σποραδικές αναφορές ή περιπτώσεις που σχετίζονται με την ληθαργική εγκεφαλίτιδα και οι οποίες έχουν διαγνωστεί. Κατά την διάρκεια της πανδημίας του ύπνου τα συμπτώματα και τα σημάδια της ασθένειας αυξήθηκαν, και έτσι οι γιατροί κατάφεραν να περιγράψουν 28 τύπους συμπτωμάτων, με τα περισσότερα να επηρεάζουν ή να προκαλούν ζημιές στο νευρολογικό σύστημα των ασθενών.
Η πανδημία του ύπνου σήμερα
Έχουν πλέον περάσει πάνω από εκατό χρόνια από την πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση της πανδημίας του ύπνου. Ακόμα και σήμερα όμως αρκετά ζητήματα που σχετίζονται με αυτή την ασθένεια παραμένουν αναπάντητα. Οι Συγγραφείς και οι ερευνητές αναζητούν την απάντηση σχετικά με την πανδημία του ύπνου.
Αυτό φαίνεται να ισχύει γιατί ακόμα κ στις ημέρες μας υπάρχει μία μεγάλη έρευνα ώστε να διαπιστωθούν τα πραγματικά αίτια για το ξέσπασμα της πανδημίας του ύπνου, το μέσο διάδοσης αλλά και να γνωρίζουν αν είναι πιθανό η πανδημία να εμφανιστεί ξανά. Όπως όμως όλοι γνωρίζουμε και βιωματικά πλέον, οι πανδημίες είναι αναπόφευκτες και θα εμφανίζονται σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Το θέμα είναι αν θα είμαστε έτοιμοι να τις αντιμετωπίσουμε, όσο ακίνδυνες ή σοβαρές και αν είναι, προκειμένου να παραμείνουμε ασφαλείς έχοντας τις λύσεις στην διάθεσή μας..
